Almanya’da avukatlık sistemi*

Bilindiği üzere, Türkiye Cumhuriyeti hukuk sistemi Civil Law veya Roman Law da denilen Kıta Avrupası hukuk sisteminin temel ilkeleri ve sistematiği etrafında müteşekkil olmuştur. Türkiye’de avukatlık mesleği ve düzenlemeleri yasal düzenleme halinde bir “avukatlık kanunu” etrafından şekillenmiş ve meslek örgütü olarak barolar ve Türkiye Barolar Birliği öngörülmüştür.

Sistematik olarak Kıta Avrupası hukuk sisteminden çok büyük ölçüde değişik özellikler taşıyan Anglosakson hukuk sisteminin egemen olduğu ülkeler arasında ise avukatlık sistemi çeşitli değişiklikler göstermektedir. Çalışmamızda her iki hukuk sisteminde yer alan ülkelerden örnekler verilerek bir karşılaştırma yapılması sağlanacaktır.

Almanya’da avukatlık sistemi nasıl?

  • Alman hukuku avukat olabilmeyi, yargıç olabilme hakkına bağlamıştır. Ancak yargıç olabilen bir kişi avukat olabilir. Yasanın ilk maddelerinde bağımsız bir meslek erbabı ve serbest meslek sınıfından bir meslek olarak görülen avukatlık, temelde yargıçlıktan farklı sayılmamıştır.
  • Bir federe devlete avukat olma hakkını kazanmış bir kişi, herhangi bir başka federe devlette avukat olmaya talip olabilir.
  • Avukat olabilmek 2 sınavın başarılmasına bağlıdır. Ancak kadrolu Üniversite Profesörleri sınavdan geçmeksizin yargıç ya da avukat olabilirler.
  • Almanya’da avukatlık yapmak için Alman vatandaşı olmak şartı yoktur.
  • Hukuk fakültesi mezunları genel olarak avukatlık yapmaktadırlar. Avukatlık stajı 2 yıldır. Bunun 9 ayı avukat yanında kalanı ise mahkemelerde yapılmaktadır. Staja başlama sınavı ve staj bitirme sınavı yapılmaktadır.
  • Almanya’da vekâletnameleri noterler değil avukatlar kendileri düzenlerler.
  • 5 Bin Euro üzerindeki davalarda avukat tutma zorunluluğu vardır.
  • Avukatların limited ve anonim şirket kurmaları mümkündür.
  • Almanya’da avukatların reklam yapma yasağı yoktur.
  • Belirli alanlarda uzman avukat unvanına sahip olunabilmektedir. Baronun bu konuda açmış olduğu eğitimlerden başarıyla geçen sınavı başarıyla veren ve belli süre belli sayıdaki davayı takip etmiş kimseler o alanda uzman avukat olarak anılırlar ve bu unvanı kullanabilirler. Bir avukat en fazla 3 alanda uzman olabilir.
  • Zorunlu müdafilik konusunda mahkemelerde listeler mevcuttur. Hâkimler bu listelere göre avukatların zorunlu müdafilik atamalarını gerçekleştirmektedir.
  • Almanya’da avukatlık yapabilmek için öncelikle devlet sınavlarını başarı ile yerine getirmek gerekiyor. Bu aşamadan sonra avukatlık sıfatının kullanılabilmesi ve mesleğin icrası için hukukçunun mesleği icra edeceği yerin bağlı bulunduğu Avukatlık barosuna kayıt olma zorunluluğu bulunmaktadır.
  • Almanya’da barolar sınırlı sayıda bulunmaktadır. Barolar Almanya’da eyaletlerde bulunan Oberlandesgericht diye ifade edilen eyaletin en üst düzeydeki Eyalet Üst mahkemesine göre oluşmuştur. İhtiyaca ve de tarihsel şartlara göre bir eyalette birden fazla Oberlandesgericht bulunabilmektedir. Bu mahkemelerin yetki alanları özel kanunlar ile belirlenmiştir ve coğrafi sınırlar da aynı şekilde yine bu yasalar kapsamında belirlenmiştir. Almanya’da hâlihazırda toplam 24 Oberlandesgericht bulunmaktadır. Aynı zamanda buna paralel olarak her bir bölgede bu birer Avukatlık Barosu bulunmaktadır. Geçmişte Oberlandesgericht bulunduğu için barosu da oluşan ancak sonradan ihtiyaca göre Oberlandesgericht kaldırıldıktan sonra da varlığı devam eden Kassel, Freiburg ve Tübingen baroları bulunmaktadır. Bu sebeple Almanya’da hâlihazırda var olan toplam 27 bölgesel baro bulunmaktadır. Bunlar Hamm, Münih, Stuttgart, Frankfurt, Düsseldorf, Karlsruhe, Dresden, Köln, Celle, Berlin, Nürnberg, Schleswig, Koblenz, Brandenburg, Oldenburg, Naumburg, Bamberg, Jena, Hamburg, Rostock, Zweibrücken, Braunschweig, Saarbrücken ve Bremen barolarıdır. Bu bölgesel baroların yanında Karlsruhe’de bulunan Federal Yüksek Mahkemeye akredite olabilmiş olan avukatların sadece üye olabildiği bir baro daha mevcuttur. Tüm bunların bağlı olduğu, sadece bu baroların üye olduğu ve merkezi Berlin’de bulunan, Türkiye’deki Barolar Birliğinin karşılığı olan Federal Baro bulunmaktadır.
  • Her avukatın üyeliğinin zorunlu olduğu barolar yanında yerel düzeyde ve yine bunların çatısı konumunda DAV (Alman Avukatlar Derneği) bulunmaktadır. Ancak bu derneğe kayıt zorunlu değildir, yine de hatırı sayılır üyesi bulunmaktadır.

*Bu bölüm, Türkiye Hukuk Platformu tarafından hazırlanan “Karşılaştırmalı Hukuk Sistemlerinde Avukatlık Mesleğinin Düzenlenme Usulleri” raporundan alınmıştır. Raporun tamamına buradan ulaşılabilir.