Meşhur Hukukçular: Prof. Dr. Bülent TANÖR

Prof. Dr. Bülent Tanör, 1940 yılında İstanbul Beylerbeyi’nde doğdu. Anayasa hukukçusu, akademisyen ve yazardır. Özellikle İnsan Hakları ve Anayasa Hukuku konusunda yaptığı önemli çalışmalarla tanınmıştır. Türkiye İnsan Hakları Kurumu (TİHAK) kurucu üyesiydi.

Eğitimi ve Memuriyeti:

İlkokulu Beylerbeyi ve Diyarbakır’da okudu. Orta ve lise eğitimini 1951-1959 yılları arasında Galatasaray Lisesi’nde tamamladı. 1959-1963 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu.

1964 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine asistan oldu.

1969 yılında “Siyasî Düşünce Hürriyeti ve 1961 Türk Anayasası” başlıklı doktora teziyle anayasa hukuku doktoru oldu.

12 Mart 1971 Muhtırası ile üniversitedeki görevinden uzaklaştırıldı.

1974 yılında Öget ÖKTEM ile evlendi.

prof.dr.bülent.tanör3
Öget ÖKTEM ile evlenme merasiminde, Cenevre, 15 Mart 1974

1975 yılında Danıştay kararıyla üniversitedeki görevine  geri döndü.

1978’de “Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar” başlıklı çalışmasıyla Anayasa Hukuku Doçenti oldu.

prof.dr.bülent.tanör4
İstanbul Barosu’nda bir toplantıda. 27 Kasım 1978.

1983 yılına gelindiğinde 12 Eylül Darbesi kararları sonucu, 1402 sayılı yasa gereği yeniden üniversiteden uzaklaştırıldı.

1983-1986 yıllara arasında  konuk öğretim üyesi olarak Paris Dijon ve Cenevre Üniversitelerinde  “Üçüncü Dünya Ülkelerinde Siyasal Sistemler” dersleri vererek öğretim üyeliği görevini sürdürdü.

1990 yılında tekrar Danıştay kararı alarak İstanbul Üniversitesine geri döndü.

1992 yılında Anayasa Hukuku Profesörü oldu. Uzun yıllar İ.Ü. Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Başkanlığı görevinde bulundu.

1998-2001 yıllara arasında İstanbul Üniversitesi, İnsan Hakları Araştırma Merkezi Müdürlüğünü yaptı.

1998-1999 yıllara arasında İstanbul Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Başkanı görevini yürüttü.

prof.dr.bülent.tanör6
Kedisi Babunya ile Birlikte, Armutlu (1999)

1999 Aralık ayında TÜSİAD için hazırladığı demokratikleşme raporunun kamuoyu oluşturması ve büyük ses getirmesi üzerine dönemin rektörü Kemal Alemdaroğlu tarfından İstanbul Üniversitesi İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğünü yürüten Prof. Dr. Bülent Tanör görevden alındı. Türkiye Barolar Birliği, TÜSİAD, öğretim üyeleri, sivil toplum kuruluşları Prof. Tanör’e destek verdi.

Daha sonra TÜSİAD’a hazırladığı rapordan telif ücreti aldığı gerekçesiyle üniversite öğretim üyeliğinden çıkarılma cezası istemiyle YÖK’e sevk edildi. Savunmasını şöyle yaptı:

“Eğer TÜSİAD, üniversiteye başvurup bir araştırma yaptırılmasını isteseydi, bu bir döner sermaye konusudur. Yok eğer araştırmacıyı kendisi seçmişse, bu telif hakkına girer. Bugüne kadar yüzlerce öğretim üyesi araştırmalar yaparak telif hakkından yararlanmışlar ve soruşturmaya uğramamışlardır. 1990-1997 yılları arasında TÜSİAD’a 150 öğretim üyesinin rapor hazırlamış bunların içinde YÖK Başkanı Kemal Gürüz, YÖK Yönetim Kurulu üyeleri, halen görevde olan rektör ve dekanlar bulunmaktadır. Kemal Alemdaroğlu’nun hiçbir hukuki dayanağı yoktur. Karar tamamen keyfidir. Bu bir tasfiye operasyonudur. Yasa, 1981 yılından beri yürürlükte. İlk defa bana ve ters bir şekilde uygulanıyor. Sanki döner sermayeden para kaçırmışım.” diyerek kendini savundu.

2001 yılında İstanbul Üniversitesi’nde yaşadığı sorunlar nedeniyle Galatasaray Üniversitesi’ne geçti.

28 Kasım 2002’te iki yıldır tedavi gördüğü prostat kanseri nedeniyle yaşamını yitirdi. Galatasaray Üniversitesinde düzenlenen törenin akabinde Bebek Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

prof.dr.bülent.tanörcenaze
Prof. Dr. Bülent TANÖR’ün Galatasaray Üniversitesinde Düzenenlenen Cenaze Töreni

Prof. Dr. Bülent TANÖR’ün ardından meslektaşlarının söyledikleri:

• Prof. Dr Erdoğan Teziç: “Eksikliğini hep duyacağız ama yazdıklarıyla bu toplumda o hep var olacak.”
• Prof. Dr Bakır Çağlar: “Alanında hem bilimsel yeteneği ve birikimi hem de bu akademik kariyerini bir çeşit insanlık mesleği olarak kavrayan belki de tek insandı.”
• Prof. Dr Necmi Yüzbaşıoğlu: “İnsan Hakları ve Anayasa Hukuku konusunda Türkiye’ye geniş ufuklar açan çok önemli çalışmaları vardı.”
• Prof. Dr İbrahim Kaboğlu: “Sadece Anayasa Hukuku ve İnsan Hakları uzmanı değil Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ve laikliğin de uzmanı idi.”
• Prof. Dr Kayıhan İçel: “Türkiye’nin yetiştirdiği sayılı hukukçulardandır. Türkiye’nin hukuk camiasına çok önemli katkıları oldu.”
• Prof. Dr Kadir Erdin: “Uluslararası düzeyde bir bilim insanıydı. Atatürkçülük çok önemliydi onun için.”

İnsan Hakları ve Anayasa Hukuku konusunda önemli çalışmalar yapan ve demokrasinin gelişimine katkısı olan eserler yazan Prof. Tanör, Cumhuriyet gazetesinde köşe yazıları yayımlandı. Birçok kitabı hukuk fakültelerinde ders kitabı olarak okutulmaktadır.

Eserleri:

  • İki Anayasa: 1961-1982 (1986)
  • Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (1992)
  • Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu (1994)
  • Kurtuluş – Kuruluş (1999)
  • 1982 Anayasası’na Göre Türk Anayasa Hukuku (2002)
  • Türkiye’de Kongre İktidarları (2002)
  • Anayasal Gelişme Tezleri  (2008)