Türk ve Alman hukuk adamı olan Prof. Dr. Ernst Eduard HIRSCH, 20 Ocak 1902’de Yahudi bir ailenin çocuğu olarak Almanya’nın Hessen Eyaletinin Friedberg şehrinde doğmuştur. Nazi rejimi sebebiyle 1 Ekim 1933’te Almanya’dan göç etmek durumunda kaldı. Türkiye Devletinin resmi çağrını kabul ederek 4 Ekim 1933’te İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı.
Ayrıca Prof. Hirsch, Türk hükumetine çeşitli konularda danışmanlıklar yapmış ve bazı kanunların hazırlanmasında öncülük etmiştir.
Eğitimi ve Memuriyeti:
1920 yılında liseden mezun olduktan sonra Frankfurt’ta amcası Otto Hirsch’in bankasında çalışmaya başladı ve aynı zamanda üniversitede Ekonomi ve Sosyal Bilimler okudu.
1922 yılında önce Münih, sonra da Giessen Eyalet Üniversitesi Hukuk Fakültelerinde hukuk eğitimini tamamlayıp 1924’te mezun oldu.
1930 yılında Frankfurt’ta, Ticaret Hukuku, Medeni Hukuk, Alman ve Uluslararası Özel Hukuku dallarında doçent olarak ders verdi.
1931 yılında Frankfurt Asliye Hukuk (Landgericht) Mahkemesi üyeliğine atandı.
7 Nisan 1933 tarihli “Meslek Memurlukları Koşullarını Yeniden Düzenleme Yasası” gereği, Ari Irka mensup olmadığı için, yargıçlık memuriyetini kaybettiği gibi akademisyen olarak da eğitim-öğrenim yaptırması yasaklandı.
1933 yılının Ekim ayında Almanya’dan göç etmek zorunda kaldı.
1933-1934 eğitim-öğretim döneminde Armsterdam Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde geçiçi doçentlik kadrosuna geçti. Armsterdam’da Zonneheuvel otelinde kalırken, Prof. Philip Schwartz tarafından telefonla kendisine İstanbul Üniversitesi Ticaret Hukuku Kürsüsü’nün başına geçmesi için teklif yapıldı ve teklifi kabul etti.
1933-1943 yılları arasında İstanbul Üniversitesi’nde Ticaret Hukuku, Fikri ve Sınai Haklar alanlarında lisans ve doktora dersleri verdi.
1943–1952 yılları arasında ise Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyeliği kadrosuna geçti.
1943 yılının 21 Eylül günü beş yıl önce yapmış olduğu vatandaşlık başvurusu kabul edilerek Türk tabiiyetine geçirildi. Kendisine Türkçe dil uyumuna uygun olarak “Ernest Hirş” adı verildi.
1945 tarihinde avukatlık ruhsatnamesini aldı. (5 Temmuz 1945’te 1696 sicil numarası ile İstanbul Barosuna kayıt yaptırmış, 29 Mayıs 1946’da nakil yaptırarak Ankara Barosuna kaydolmuştur. Kayıt tarihi 13 Haziran 1946 olup Sicil Numarası 372’dir.)
1952 yılında Berlin Belediye Başkanı Ernst Reuter tarafından Almanya’ya dönmesi konusunda ikna edildi. Almanya’ya döndükten sonra Alman vatandaşlığına yeniden kabul edildi ve Türk vatandaşlığından geri çekildi ama ölümüne kadar Türk pasaportunu muhafaza etti.
1953-1955 yılları arasında Berlin Freie Üniversitesi’nde rektör yardımcılığı yaptı ve sonra rektör seçildi.
29 Mart 1985 tarihinde Almanya’nın ”Hessen Eyaleti, Königsfeid-Schwarzwald” kasabasındaki evinde vefat etti.
Prof. Hirsch, bilimsel anlamda, Türk hukukunun her alanında önemli etkinliklerde bulunmuştur. Birçok yasanın kodifikatörüdür. Özellikle Medeni Kanun ile Ticaret Kanunu arasındaki ikilik bu hukuk adamının katkılarıyla giderilmiştir.
Halen yürürlükte olan 5846 sayılı ”Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu” ile ”Türk Ticaret Kanunu” tasarılarını da -karşılığında hiçbir ücret almadan- tek başına hazırlamıştır.
1951 yılında “Atatürk Yasası” nın hazırlanmasını sağlamıştır. Bu yasa ile sadece Türk Devletinin kurucusu değil aynı zamanda onun fiziksel anısı olan heykelleri de, ceza hukukunun yaptırımlarına bağlanarak korunmuştur.
CHP’nin Altı okunun Anayasa’ya girişini de sağlamıştır. “Pratik Hukukta Metod” isimli eseri hâlâ yeni baskıları yapılan bir hukuk kaynağıdır.
İstanbul Üniversitesi’ne gelen Musevi asıllı bilim adamları içerisinde Türkçeyi en erken öğrenen ve öğrencilere ”Türkçe” olarak ilk kez ders vermeye başlayan bilim adamı olmuştur.
Ayrıca Prof. Hirsch, İstanbul Üniversitesi hukuk kütüphanesini o gün için sadece ders çalışma ve okuma salonu olmaktan çıkarılıp Türkiye’nin en iyi kütüphanelerinden biri vasfını kazanmasında büyük emeği ve katkısı olmuştur. “Kitaplığı olmayan üniversite, cephaneliği bulunmayan bir kışlaya benzer.” diyerek bu sözüyle kütüphanenin üniversite için vazgeçilmezliğini vurgulamıştır.
Eserleri:
- Pratik Hukukta Metod (1944)
- Fikri ve Sınai Haklar (1948)
- Hukuk Felsefesi ve Hukuk Sosyolojisi Dersleri (1949)
- Aus des Kaisers Zeiten durch die Weimarer Republik in das Land Atatürks. Eine unzeitgemäße Autobiographie (1982) (Türkçesi: Ernst E. Hirsch, Anılarım. (Çeviren:Fatma Suphi), 1997)
