28 Kasım 2013 tarihinde tüketici haklarıyla ilgili olarak “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun” yayımlandı. Kanun bu tarihte yayımlandı ancak yürürlüğe 6 ay sonra 28 Mayıs 2014’te girdi.
İlk Tüketici Yasası 1995’te
Tüketici Hakları, alışverişin, ticaretin yapıldığı her yerde olması gereken temel haklardan biridir. Alım ya da satım yapılırken tarafları mağdur etmeyecek şekilde kuralların belirlenmesi açısından tüketici haklarına ihtiyaç vardır. Bu kapsamda ülkemizde tüketici haklarına yönelik ilk çalışma 8 Eylül 1995 tarihinde yapıldı. 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun yürürlüğe girdi. Bu yasa tüketicinin korunmasına yönelik yapılan ilk yasa olmakla birlikte bu alandaki boşluğu da doldurdu.
Gelişen teknoloji, tüketim alışkanlıklarının da değişmesine neden oldu. Son yıllarda e-ticaret siteleri ve internet üzerinden yapılan satışlar arttı. Tüketicilerin buradan alışveriş yapma oranları her geçen yıl artarken 4077 Sayılı yasanın yerine günümüz şartlarına daha uygun ve kapsamlı tüketiciyi koruyan bir yasa hazırlandı.
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 28 Kasım 2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Ancak yürürlüğe 6 ay sonra 28 Mayıs 2014’te girdi. Yeni yasa, sade ve anlaşılır biçimde yazılırken, tüketiciyi de önceki yasaya göre daha korunur hale getirdi. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 9 bölümden ve 88 maddeden oluşmakta. Yasa üzerinde, yürürlüğe girdiği 28 Mayıs 2014 tarihinden bu yana 18 kez düzenleme yapıldı.
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Önemli Maddeleri
Madde 7- (1) Sipariş edilmeyen malların gönderilmesi ya da hizmetlerin sunulması durumunda, tüketiciye karşı herhangi bir hak ileri sürülemez. Bu hâllerde, tüketicinin sessiz kalması ya da mal veya hizmeti kullanmış olması, sözleşmenin kurulmasına yönelik kabul beyanı olarak yorumlanamaz. Tüketicinin malı geri göndermek veya muhafaza etmek gibi bir yükümlülüğü yoktur.
Madde 8- (1) Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
(2) Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.
Madde 13- (1) Ayıplı hizmet, sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir.
Madde 17- (1) Taksitle satış sözleşmesi, satıcı veya sağlayıcının malın teslimi veya hizmetin ifasını üstlendiği, tüketicinin de bedeli kısım kısım ödediği sözleşmelerdir.
Madde 18- (1) Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
Madde 22- (1) Tüketici kredisi sözleşmesi, kredi verenin tüketiciye faiz veya benzeri bir menfaat karşılığında ödemenin ertelenmesi, ödünç veya benzeri finansman şekilleri aracılığıyla kredi verdiği veya kredi vermeyi taahhüt ettiği sözleşmeyi ifade eder.
Madde 24- (1) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tüketici kredisi sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
Madde 51- (1) Paket tur sözleşmesi, paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından aşağıdaki hizmetlerden en az ikisinin birlikte, her şeyin dâhil olduğu fiyatla satıldığı veya satımının vaat edildiği ve hizmetin yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsadığı veya gecelik konaklamayı içerdiği sözleşmelerdir. a) Ulaştırma b) Konaklama c) Ulaştırma ve konaklama hizmetlerine bağlı olmayan başka turizm hizmetleri.
Madde 54- (1) Perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde tüketicinin ödeyeceği tüm vergiler dâhil satış fiyatı ve birim fiyatını gösteren, üretim yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması; etiket konulması mümkün olmayan hâllerde aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması zorunludur.
Madde 54 – (2) Etiket, tarife ve fiyat listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat uygulanır.
Madde 56- (1) Üretici ve ithalatçılar, tüketiciye yönelik üretilen veya ithal edilen mallar için içeriği yönetmelikle belirlenen bir garanti belgesi düzenlemek zorundadır. Bu belgenin tekemmül ettirilerek tüketiciye verilmesi sorumluluğu satıcıya aittir. (2) Garanti süresi malın teslim tarihinden itibaren başlamak üzere asgari iki yıldır. Ancak, özelliği nedeniyle bazı malların garanti şartları Bakanlıkça başka bir ölçü birimi ile belirlenebilir.
Madde 61- (3) Tüketiciyi aldatıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar edici ticari reklam yapılamaz.
Madde 66- (1) Bakanlık, tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla il merkezlerinde ve yeterlilik şartları yönetmelikle belirlenen ilçe merkezlerinde en az bir tüketici hakem heyeti oluşturmakla görevlidir.
Madde 79- (1) Gıda ürünü olmamalarına rağmen, sahip oldukları şekil, koku, renk, görünüm, ambalaj, etiket, hacim veya boyutları nedeniyle olduklarından farklı görünen ve bu sebeple tüketiciler, özellikle çocuklar tarafından, gıda ürünleriyle karıştırılarak tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atan ürünlerin üretilmesi, pazarlanması, ithalatı ve ihracatı yasaktır.
9 kısım 9 madde ve 88 maddeden oluşan 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nun bölüm ve madde sıramaları şu başlıklar halindedir:
- BİRİNCİ KISIM
- Amaç, Kapsam ve Tanımlar
- Amaç
- Kapsam
- Tanımlar
- Amaç, Kapsam ve Tanımlar
- İKİNCİ KISIM
- Genel Esaslar
- Temel ilkeler
- Tüketici sözleşmelerindeki haksız şartlar
- Satıştan kaçınma
- Sipariş edilmeyen mal veya hizmetler
- Genel Esaslar
- ÜÇÜNCÜ KISIM
- Ayıplı Mal ve Hizmetler
- BİRİNCİ BÖLÜM
- Ayıplı Mallar
- Ayıplı mal
- Ayıplı maldan sorumluluk
- İspat yükü
- Tüketicinin seçimlik hakları
- Zamanaşımı
- Ayıplı Mallar
- İKİNCİ BÖLÜM
- Ayıplı Hizmetler
- Ayıplı hizmet
- Ayıplı hizmetten sorumluluk
- Tüketicinin seçimlik hakları
- Zamanaşımı
- Ayıplı Hizmetler
- BİRİNCİ BÖLÜM
- Ayıplı Mal ve Hizmetler
- DÖRDÜNCÜ KISIM
- Tüketici Sözleşmeleri
- BİRİNCİ BÖLÜM
- Taksitle Satış
- Taksitle satış sözleşmeleri
- Cayma hakkı
- Temerrüt
- Erken ödeme
- Diğer hususlar
- Taksitle Satış
- İKİNCİ BÖLÜM
- Tüketici Kredileri
- Tüketici kredisi sözleşmeleri
- Sözleşme öncesi bilgilendirme yükümlülüğü
- Cayma hakkı
- Faiz oranı
- Sözleşmede değişiklik yapılması
- Erken ödeme
- Temerrüt
- Sigorta yaptırılması
- Bağlı krediler
- Diğer hususlar
- Tüketici Kredileri
- ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
- Konut Finansmanı
- Konut finansmanı sözleşmeleri
- Sözleşme öncesi bilgilendirme yükümlülüğü
- Temerrüt
- Bağlı krediler
- Faiz oranı
- Erken ödeme
- Sigorta yaptırılması
- Diğer hususlar
- Konut Finansmanı
- DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
- Ön Ödemeli Konut Satışı
- Ön ödemeli konut satış sözleşmeleri
- Şekil şartı
- Teminat
- Cayma hakkı
- Konutun teslimi
- Sözleşmeden dönme
- Diğer hususlar
- Ön Ödemeli Konut Satışı
- BEŞİNCİ BÖLÜM
- Diğer Tüketici Sözleşmeleri
- İş yeri dışında kurulan sözleşmeler
- Mesafeli sözleşmeler
- Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeler
- Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri
- Paket tur sözleşmeleri
- Abonelik sözleşmeleri
- Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen promosyon uygulamaları
- Diğer Tüketici Sözleşmeleri
- BİRİNCİ BÖLÜM
- Tüketici Sözleşmeleri
- BEŞİNCİ KISIM
- Tüketicinin Bilgilendirilmesi ve Menfaatlerinin Korunması
- Fiyat etiketi
- Tanıtma ve kullanma kılavuzu
- Garanti belgesi
- İhtiyari garanti
- Satış sonrası hizmetler
- Tüketicinin bilinçlendirilmesi
- Tüketici ödülleri
- Tüketicinin Bilgilendirilmesi ve Menfaatlerinin Korunması
- ALTINCI KISIM
- Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar
- Ticari reklam
- Haksız ticari uygulamalar
- Reklam Kurulu
- Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar
- YEDİNCİ KISIM
- Tüketici Kuruluşları
- BİRİNCİ BÖLÜM
- Tüketici Konseyi ve Reklam Konseyi
- Tüketici Konseyi
- Reklam Konseyi
- Tüketici Konseyi ve Reklam Konseyi
- İKİNCİ BÖLÜM
- Tüketici Hakem Heyeti
- Kuruluşu ve görev alanı
- Raportör
- Başvuru
- İnceleme
- Karar ve karara itiraz
- Huzur hakkı ve ücreti
- Diğer hususlar
- Tüketici Hakem Heyeti
- BİRİNCİ BÖLÜM
- Tüketici Kuruluşları
- SEKİZİNCİ KISIM
- Yargılama, Denetim ve Cezaya İlişkin Hükümler
- Tüketici mahkemeleri
- Dava şartı olarak arabuluculuk
- Üretimin veya satışın durdurulması ve malın toplatılması
- Denetim
- Tüketici ürünü ve hizmet denetimi
- Ceza hükümleri
- Uzlaşma
- Cezalarda yetki ve itiraz
- Yargılama, Denetim ve Cezaya İlişkin Hükümler
- DOKUZUNCU KISIM
- Çeşitli Hükümler
- Yiyecek taklidi ürünler
- Piramit satış sistemleri
- Test, muayene ve analizler
- Ödenek
- Diğer hükümler
- Yönetmelikler ve diğer düzenleyici işlemler
- Kadro ihdası
- Yürürlükten kaldırılan hükümler
- Geçiş hükümleri
- Yürürlük
- Yürütme
- Çeşitli Hükümler
