Adalet Mantığı ve Hüküm Verme Sanatı – Fabreguettes

Fransız İhtilal Mahkemesi Reisi ve Temyiz Mahkemesi Azası Fransız Akademisi ve Toulouse Kanunlar Akademisi Azası M. P. Fabreguettes tarafından hazırlanan Adalet Mantığı ve Hüküm Verme Sanatı adlı eser, T.C. Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı tarafından yayımlandı. Eser, Adliye ekilliğince görevlendirilen bir heyet tarafından ikinci basıdan Türkçeye çevrildi.

M. P. Fabreguettes tarafından 1914 yılında yazılan Adalet Mantığı ve Hüküm Verme Sanatı’nın aşağıdaki yayını, Ankara Yeni Cezaevi Matbaası 1945 basımıdır.

544 sayfa ve 8 kısımdan oluşan eserde yer alan bölümler ve başlıklar şu şekildedir.

  • Düşünmek ve muhakeme etmek mantık ve sanatı
  • Hukuk fikri – hukukun tekamülü
  • Kanun nazariyesi, vasıfları, yazılış tarzı, nevileri, kararname, teftiş kanunları, makable şümul, ilga
  • Delilin adli kaide ve nevileri
  • Kaziyei muhkeme, ikrar, sorgu, tarafların duruşmada hazır bulunmaları, yemin
  • Şekli delillerden ikrar
  • Mahkeme haricindeki ikrar
  • Hâkim huzurundaki ikrar
  • Sözlü ikrar – yazılı ikrar
  • Şekli delillerden yemin
  • Hâkim huzurunda olmayan yemin
  • Hâkim huzurunda yapılan yemin
  • Yazılı veya önceden hazırlanmış delil
  • Yazılı delil hakkında umumi mülahazalar
  • Resmî senet
  • Hususi mektuplar
  • Adi senetlere ait umumi kaideler
  • Adi senetlerin tanınması – İstiktap
  • Tüccar defterleri
  • Hususi notlar, hatıra defterleri
  • Çeteleler
  • Senetlerin asılları ve suretleri
  • Tanıma ve tekit senetleri
  • Gayrimenkule İstihkak Davalarında Delil
  • Keşif ve Ehli Vukuf Tetkikatı
  • Şahadet hakkında umumi mülahazalar
  • Şahadetin memnu olduğu haller
  • Kanuni ve âdi karineler, iptidai mülahazalar
  • Kanuni olmayan karineler
  • İptidai mülahazalar
  • Hukuki kaideler ve hukuki vecizeler
  • Kaidelerin ve vecizelerin menşei, faydaları, değerleri
  • Muteber ve mer’i olan hukuki vecizelerin harf sırasına göre listesi
  • Fransız ve ecnebi kanunları, kanunların tatbiki ve tefsiri
  • Fransa ve müstemlekelerinde er’i kanunlar
  • Amme nizamını alakadar eden kanunlar
  • Hâkimin umumi mahiyette hüküm vermekten ve hükümetin kanun ve tasarruflarını tenkit etmekten memnuniyeti
  • Kanunun ihlali ve yanlış tatbiki
  • Kanuni mesnedin yokluğu
  • Kanunun tefsiri ve yanlış tefsiri
  • Vazifesizlik, salahiyetsizlik, salahiyetin tecavüzü
  • Mutlak salahiyetsizlik
  • Nisbi selahiyetsizlik
  • Bir davanın diğer bir mahkemede derdesti rüyet olması, irtibat, tekeffül, bölünmezlik
  • Geciktirici ve kati defiler
  • Usuli muamelelerin butlanları
  • Delile mütenilik kaideler, ehlivukuf tetkikatı, şahit istimaı
  • Kanuni mahiyetleri ve butlanları bakımından mukaveleler, hibeler vasiyetler, haklı bir sebebi olmayan hukuki muameleler, akitten doğan kanun, akdi kusur
  • Kanuni mesnedin bulunmaması hakkında umumi mülahazalar
  • Hâkimin sabit gördüğü vakıada kanun tatbikini icab ettirecek kanuni vasfın bulunmaması
  • Kanuni küsur nedir? Bu küsur neye ait bulunur?
  • Temyiz mahkemesinin mürakabesi
  • Kanunun tefsiri ve yanlış tefsiri
  • Kanunun tevsii tefsiri
  • Kanunun basit tefsiri
  • Umumi tefsir mefhumları
  • Kanunun mantıki tefsirinde kullanılan delil usulü
  • Hakkaniyet, vakıa, hüsniyet, rıza, hud’a – niyet, irade tefsiri, hile
  • Vakıa ve delili
  • Hüsnüniyet ve suiniyet, hile ve hud’a, rıza fesatları, hakka mugayir illet
  • Niyetin takdiri ve tefsiri
  • Duruşmada hâkimin istiklali
  • İşlerin gidişi, talepler, iddiaların serd ve müdafaası
  • Duruşmada hâkimin mesleki vazifeleri, dikkat, sükunet, itidal, hayırhahlık, sadelik
  • Müddeiumumilik ve işin müzakereye havalesi
  • Dosyanın tetkiki, muhakeme, usul, istidlâl, talii ve istikra, ihtimallerin hesebi
  • Bir veya iki kaziyeden bir netice çıkarmak suretiyle muhakeme
  • Tâlil ve kaideleri
  • Kanunun tatbiki ve bunun tazammun ettiği taliller
  • Talilin kanundan neşet edenlerden başka hukuki tatbikatı
  • İstikra, karinelerin takdiri
  • İstikra, ihtimallerin hesabı
  • Hüküm ve dereceleri hakkında umumi bilgiler
  • Hükmün sıhhati, karar verme zihniyeti, aklıselim
  • Müzakere, münferit hâkim
  • Adli kararların esaslı şekilleri
  • Hükümlerin yazılması
  • Tarafların isim ve sıfatlarının beyanı
  • Maddi ve hukuki meselelerin izahı
  • Fiili ve hukuki tetkikin neticesi, Mucip sebepler, hükümlerin yazılışı
  • Mucip sebepler, mucip sebeplerin yokluğu, zımni mucip sebepler, mucip sebeplerde tenakuz
  • Açıklık ve vecizlik, lüzumsuz mucip sebepler
  • Adli üslup, hukuki ıstılahlar ve förmüller
  • Temyize müracaat, sebepler ve hüküm başlıklarının tesiri, iadei muhakeme