Av. Özge Üstün: Kanunlarımız çocukları yeterince korumuyor

Avukat Hakları Grubu çevrim içi yayınına katılan Av.Özge Üstün, Türk yasalarını çocuklara yönelik haklar yönünden değerlendirdi. 

Çocuk Hakları Alanı İnterdisipliner Olduğu için Her Kanunda İlgili Hükümler Bulunmakta

Çocuk haklarının interdisipliner bir alan olduğunu söyleyen Av. Özge Üstün, Türkiye’de bir çocuk yasasının bulunmadığını belirtti. Üstün “ Bizim İngiltere’deki gibi bir yasamız yok. Her kanunun içerisinde çocuklara ilişkin hükümler var. Ama bu demek değildir ki çocuklara ilişkin bir hukuk dalı yok. Bu aslında interdisipliner olduğunu gösteriyor. Biz sadece kanunları okuyarak avukatlık yaparak yeterli düzeyde bu alanda başarılı ya da faydalı olamayabiliriz. Bu kanunların neden ve nasıl konulduğunu, amaçlarını bilmemiz gerekir.” dedi.

Üstün konuşmasının devamında şunları söyledi: Bizim kanunumuzda 12 yaş altının cezai ehliyeti yok. Ama dünyada 50’den fazla ülkede bu artık 14 yaş olarak kabul ediliyor. Çocukların 13 yaşından önce soyut düşünme yetenekleri oluşmaz. Bunun sebebi de beyninin ön loplarının henüz yeni gelişmeye başlıyor oluşu ve 20’li yaşlarını sonunda bu gelişimi tamamlayabilmeleri. Dolayısıyla soyut düşünme yetenekleri olmadığı için cezai ehliyetleriden ya da rızalarından bahsedemeyeceğiz.

KVKK’da Doğrudan Çocuklara İlişkin Hüküm Yok

Çocuk haklarıyla ilgili değerlendirme yapılırken diğer alanlara da hâkim olunması gerektiğinin altını çizen Üstün “Çocukları ‘küçük insan’ olarak tanımlıyorlar. Benim çok sevdiğim bir tanım değil bu. İnsana dair bütün kanunlar insanı ilgilendiriyorsa bütün kanunlarda çocuklara ilişkin düzenlemeler var. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nu değerlendirirken doğrudan çocuklara ilişkin bir hüküm yok ama Medeni Kanun’da birlikte değerlendiriyoruz. Ceza Kanunu’nu bilmek gerekiyor. Şu an SMA’lı çocuklara ilişkin toplanan Yardım Kanunu’nu bilmek gerekiyor. Alan sınırlaması yapamıyorum.” şeklinde konuştu.

Kanunlar, Uluslararası Sözleşmelerle Anlam Kazanır

“Bizim kanunumuz çocuklara yeterince koruma sağlamıyor” diyen Özge Üstün, kanunların uluslararası sözleşmelerle desteklendiğinde anlam kazandığını ifade etti. Üstün “Örneğin Çocuk Hakları Sözleşmesi. 54 maddeden oluşuyor ama genel yorumları çok etkili. Çünkü o da İnsan Hakları Sözleşmesi gibi yaşayan bir metin. Komite sürekli genel yorum yayımlıyor. En son dijital alanda çocuklara ilişkin 25 numaralı genel yorumu yayımladı. Birlikte yorumlanması daha etkili oluyor.” ifadelerini kullandı. 

Çocuk Hakları Komitesi’nin Yorumları Çok Önemli

Bu alanda çalışan avukatların yetkinliklerinden bahseden Üstün, herhangi bir sertifikaya ihtiyaç duyulmadığını ifade etti. “Bu alanda çalışacak avukatlar çok sayıda eğitim almalı” diyen Üstün “Dünyada ve Türkiye’deki uygulamalar, kararlar, komite yorumları çok önemli. Çocuk Hakları Komitesi kararlarını İngilizce yayımlıyor. Dil bilmek çok faydalı olabilir.” yorumunu yaptı. 

Çocuklar için Verilen Mücadelenin Manevi Boyutu Tatmin Ediyor

Savunulan çocukların pek çoğunun kimsesiz olduğunu belirten Üstün, zaman zaman çocukların büyük haksızlıklara maruz kaldıklarını belirtti. Üstün “Yeri geliyor anne ve babalarına karşı onları savunuyoruz. Babaları, abileri tarafından istismar ediliyorlar. Kayyum olarak yada CMK’dan müdafi olarak atanıyorsunuz. Yeri geliyor çocuğu hiç görmüyorsunuz. Ama o çocuk için mücadele ediyorsunuz. Bunun manevi tatminini hiçbir şeye değişmem.” diyerek çocuklar için verdiği hukuk mücadelesinde aldığı hazdan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Farklı Teknikler Bilmek Uygulamak Çok Önemli 

Çocuk hakları alanında ilerlemek isteyenlerin dikkat etmesi gerekenlerden birinin farklı teknik ve çözüm yöntemleri olduğunu vurgulayan Üstün, bunu bir örnekle açıkladı. “Diyelim ki bir çocuk istismara uğradı ve konuşmayı reddediyor. Bazen oluyor bu. Kitleniyorlar. Kitlendikleri için anlatmak istemiyorlar. İnsanlara karşı güvenlerini yitiriyorlar. Ama burada resim çizdirerek ya da oyun oynatarak yaşadıklarını yansıtabiliyorlar. Adli tıpta gelişen yöntemleri de takip edebilmek önemli. Bunlar mutlaka dosyaların çözümünde faydalı oluyor.” değerlendirmesinde bulundu.