Araştırma/Haber: Taha Ahmet Özel
Türkiye Hukuk olarak 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde baro başkanlarından hukuk fakültesi dekanlarına kadar kadınların varlığının genel bir fotoğrafını çekmeye çalıştık. Cumhuriyet tarihi boyunca baro başkanlığı, adalet bakanlığı ve hukuk fakültesi dekanlığı koltuğuna oturan kadınların sayısı son derece az. Öyle ki istatistiklere göre kadın – erkek sayıları arasındaki ciddi fark kolay kapanacak gibi görünmüyor.
Türkiye’de Kadın Dekana Sahip Hukuk Fakültesi Sayısı 18
Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yer alan üniversiteler içerisinde hukuk fakültesi bulunan 80 üniversiteyi mercek altına aldık. İncelediğimiz 80 üniversite içerisinde hukuk fakültesi dekanlarından sadece 18’i kadın öğretim üyelerinden oluşmakta.
Sadece iki devlet üniversitesinin hukuk fakültesi dekanları kadın
Devlet üniversiteleri içerisinde Prof. Dr. Emine Koban, Gaziantep Üniversitesinin, Prof. Dr. Nuran Koyuncu ise Necmettin Erbakan Üniversitesinin hukuk fakültesi dekanı. Geri kalan 16 kadın akademisyen, özel üniversitelerin hukuk fakültelerinde dekanlık görevini yürütüyor.
Hukuk fakültesi dekanları kadın olan vakıf üniversiteleri:
- Altınbaş Üniversitesi – Prof.Dr. Leyla Ateş
- Ankara Medipol Üniversitesi – Prof. Dr. Fulya İlçin Gönenç
- Atılım Üniversitesi – Prof. Dr. Esra Gül Dardağan Kibar
- Bahçeşehir Üniversitesi – Prof. Dr. Şirin Karadeniz
- İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi – Prof. Dr. Ece Göztepe Çelebi
- İstanbul Medipol Üniversitesi – Prof. Dr. Ayşe Nuhoğlu
- İstanbul Okan Üniversitesi – Prof. Dr. Serap Keskin Kiziroğlu
- İstanbul Ticaret Üniversitesi – Prof. Dr. Asuman Yılmaz (Dekan Vekili)
- İzmir Ekonomi Üniversitesi – Prof. Dr. Melda Sur
- İzmir Ekonomi Üniversitesi – Prof. Dr. Başak Baysal
- MEF Üniversitesi – Prof. Dr. Havva Karagöz
- TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi – Prof. Dr. Çiğdem Kırca
- Yaşar Üniversitesi – Prof. Dr. Sevilay Uzunallı
- Yeditepe Üniversitesi – Prof. Dr. Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk
- Girne Amerikan Üniversitesi – Prof. Dr. Meltem Dikmen Caniklioğlu
- Yakın Doğu Üniversitesi – Prof. Dr. Elif Sonsuzoğlu
82 Baronun 8’inde Baro Başkanı Kadın
Başkanlardaki kadın – erkek sayısı açısından barolarda da benzer bir durum var. Hatta baro başkanlık koltuğunda oturanların sayısı hukuk fakültelerinin kadın dekan sayısından da az.
Türkiye’deki 82 baro içinde sadece 8 baronun kadın baro başkanı bulunuyor:
- Bilecik Barosu Başkanı Av.Halime Aynur
- Düzce Barosu Başkanı Av. Azade Ay
- İstanbul 2 Nolu Barosu Başkanı Av. Gönül Yıldız
- Kırşehir Barosu Başkanı Av. Mehtap Karaburçak Tuzcu
- Kocaeli Barosu Başkanı Av. Bahar Gültekin Candemir
- Samsun Barosu Başkanı Av. Pınar Gürsel Yıldıran (Başkan Vekili)
- Sinop Barosu Başkanı Av. Hicran Kandemir
- Trabzon Barosu Başkanı Av. Sibel Suiçmez
Sadece 4 Baroda Kadın Avukat Sayısı Erkeklerden Fazla
Türkiye Barolar Birliği’nin 31.12.2020 tarihli “Avukat Sayıları” istatistiğine göre Türkiye’deki 82 baroya kayıtlı toplam 143 bin 330 avukat bulunmakta. Kadın avukatların toplam sayısı ise 65 bin 533.
82 baro içerisinde sadece 4 baronun kayıtlı kadın avukat sayısı erkek avukatlardan yüksek. Bu barolar İstanbul 1 Nolu Barosu, İzmir Barosu, Muğla Barosu ve Bartın Barosu.
Cumhuriyet Tarihindeki Tek Kadın Adalet Bakanı
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bugüne Adalet Bakanlığı koltuğuna oturan 78 isim arasında tek bir kadın var: Prof. Dr. Aysel Çelikel. Çelikel, Anayasa’nın 114. maddesi gereğince 3 Kasım 2002 genel seçimleri öncesinde 5 Ağustos 2002-18 Kasım 2002 tarihleri arasında tarafsız Adalet Bakanı olarak sadece üç ay görev yaptı.
Aysel Çelikel Kimdir?
1933 yılında İstanbul’da doğan Aysel Çelikel, Beyoğlu Kız Lisesi’nden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne girdi.1962’de doktor unvanını alan Çelikel 1964’te Columbia Üniversitesi School of Law Okulu’ndan master derecesi aldı. 1969’da doçent oldu. 1977 yılında profesör unvanını elde etti.
Yargıda Kadın Hâkim ve Savcılar
Adli yargı ilk derece mahkemelerinde toplam 8 bin 618 hâkim görev yapmakta. Erkek hâkimlerden 16 fazla olan kadın hâkimlerin sayısı 4 bin 317. 6 bin 142 savcının yer aldığı adli yargı ilk derece mahkemelerinde toplam 887 kadın savcı bulunmakta.
Bölge idare mahkemelerinde bin 662 hâkim yer almakta. Kadın hâkimlerin sayısı, erkeklere oranla yüzde 30 daha az ve 576. 218 kadın savcının yer aldığı bölge idare mahkemelerinde sadece 15 kadın savcı görev yapmakta.
İdari yargı hâkim kadrosunda halihazırda bin 350 hâkim bulunmakta. Bu hâkimlerden 412’si kadın. Bölge idare mahkemesinin hâkim kadrosunda ise toplam 362 hâkim görev yaparken kadın hâkimlerin sayısı 121.
17 AYM Raportörü İçerisinde 4 Kadın Hâkim Yer Almakta
Türkiye’de toplam 14 bin 131 hâkim görev yapmakta. Kadın hâkimlerin sayısı 6 bin 476. 6 bin 587 savcı içerisinde kadın savcıların sayısı ise sadece 947. Anayasa Mahkemesi Raportörü toplam 17 hâkim bulunmakta. 17 hâkim içerisinde kadın hâkimlerin sayısı 4. Yargıtay’daki kadın hâkimlerin sayısı dikkat çekiyor. Toplam bin 126 hâkim yer alırken 735 kadın hâkim görev yapmakta. Yargıtay’da yer alan 198 savcı içerisinde kadın savcıların sayısı ise sadece 30.
Danıştay’da Kadın Erkek Eşitliği Hâkim
Danıştay’da görev yapan toplam 452 hâkim bulunmakta. 452 hâkim içerisinde kadın ve erkek hakimlerin sayısında eşitlik bulunmakta. 226 kadın hâkim, Danıştay hâkimi olarak görev yapmakta. Danıştay savcılarında da kadınların üstünlüğü göze çarpıyor. 24 savcı içerisinde kadın savcıların sayısı 15.
Bakanlık merkez hâkim kadro durumuna bakıldığında toplam 331 hâkim bulunuyor. Bu hâkimler içerisinde kadınların sayısı sadece 71. HSK Tetkik Hâkimi kadrosunda ise mevcut 213 hâkim içerisinde yalnızca 14 kadın hâkim görev yapmakta.
