Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanlığı, 23.09.2012 – 31.03.2021 tarihleri arasını kapsayan Bireysel Başvuru İstatistiklerinin yer aldığı bir rapor paylaştı.
Bireysel Başvuru 2017’de Zirve Yaptı
İstatistiklere göre 23.09.2012 – 31.03.2021 döneminde Anayasa Mahkemesi’ne toplam 308 bin 672 başvuru yapılırken bunların yüzde 85,9‘u sonuçlandırılabildi.
2012’den itibaren bireysel başvuru sayısı her yıl artış gösterirken arada bazı düşüşler de görülmekte. 2015, 2017, 2018 ve 2020 yıllarında bireysel başvuru sayısı bir önceki yıla göre azaldı. 2013 yılının 12 ayında toplam 9.897 olan bireysel başvuru sayısı 2017’de zirve yaparak 80 bin 756‘ya yükseldi.
Derdest Bireysel Başvuru Sayısı 2020’de %50’ye Dayandı
AYM’nin istatistikleri, derdest yani bir önceki yıldan devam edegelen dava sayısının 2020 yılında 21 bin 124 davayla zirve yaptığını göstermekte. 2019 yılından 2020’ye sarkan derdest bireysel başvuru sayısı yüzde 49 olarak gerçekleşti. En çok bireysel başvuru yapılan 2016 yılından 2017’ye derdest olan bireysel başvuru sayısı ise %1 oranla 503.
En Sık Verdiği Karar: Kabul Edilemezlik
Anayasa Mahkemesi, sonuçlandırılan 265 bin 300 bireysel başvuruda en çok kabul edilemezlik kararı verdi. 236 bin 662 başvuru için kabul edilemezlik kararı verilirken 769 başvuru için de hakkın ihlal edilmediği kararı verildi. En az bir hakkın ihlalinin olduğuna dair karara bağlanan başvuru sayısı ise 14 bin 204.
Anayasa Mahkemesi, 2013 ve 31 Mart 2021 arası toplam 769 bireysel başvuru hakkında hakkın ihlal edilmediği yönünde karar bildirdi. Bu yönde verilen en yüksek karar 225 ile 2019 yılı oldu. 2013 yılından 2017 yılına kadar hakkın ihlal edilmediği kararında artış gözlenirken 2017 ve 2020 yıllarında bir düşüş yaşandığı görülmektedir.
AYM’ye bireysel başvurularla ilgili verilen en az bir hakkın ihlali kararlarına daha ayrıntılı bakıldığında 2020 yılı öne çıkmakta. 2013 yılında 75 olan en az bir hakkın ihlali karar sayısının 2020’de yüzde 40’lık oranla 5 bin 658’e yükseldiği görülmekte. Söz konusu yöndeki karar 2016, 2017 ve 2019 yıllarında düşüş göstermiştir.
En fazla hak ihlali: Adil yargılanma hakkı
En az bir hakkın ihlal edildiğine karar verilen 14 bin 204 bireysel başvuru içinde en büyük paya sahip hak ihlalinin yüzde 62,9 ile adil yargılanma hakkı olduğu görülmektedir. Bunu 2 bin 791 kararla mülkiyet hakkı takip etmekte. AYM’nin ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine dair karar verdiği bireysel başvuru sayısı ise 611.
Hak ve özgürlük bazında ihlal kararlarının yıllara göre dağılımı incelendiğinde 2020 yılı öne çıkmakta. İstatistiklere göre 2013 yılından Mart 2021’e kadar toplam 14 bin 476 bireysel başvuru için ihlal kararı verildiği görülmektedir. 2020 yılında ise 5 bin 690 ile en yüksek ihlal kararı verilmiştir.
Anayasa Mahkemesi Başkanlığı tarafından yayımlanan Bireysel Başvuru İstatistiklerinin ayrıntılı raporunu aşağıdan inceleyebilirsiniz:
