14 Mayıs Genel Seçimleri, 28 Mayıs Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından oluşturulan yeni kabinede Adalet Bakanlığı koltuğu için belirlenen isin Yılmaz Tunç oldu. Tunç’un Adalet Bakanlığı görevine getirilmesi dolayısıyla Osmanlı’nın son yıllarından günümüze kadar adalet bakanlığı yapan tüm siyasi ve bürokratları mercek altına aldık.
Kurtuluş Savaşı’nın ardından yorgun düşen Osmanlı Devleti’nde yeni kurulacak devletin altyapısı için çalışmalar yapılmaktaydı. Mevcut kurumların görevlerini verimli sürdüremeyeği açık olduğundan pek çok kurum alanda reformlar hızlı bir şekilde gerçekleştiriliyordu. Bu kurumların başında gelen Adalet Bakanlığı için de 23 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisi’nin ilanından kısa bir süre sonra 2 Mayıs 1920’de çıkarılan İcra Vekillerine Dair Kanun kapsamında Adliye ve Mezarip Vekalet’i kuruldu. 1920-1923 yılları arasında adliye vekilliği makamı varken Cumhuriyet’in ilanından sonra Adalet Bakanlığı adıyla anılmaya başladı.
Adliye Vekilleri
1- Celalettin Arif
1875 Erzurum doğumlu. Mekteb-i Sultani’yi (Galatasaray Lisesi) bitirdikten sonra Fransa’ya gitti. Hukuk ve siyasal bilgiler alanlarında eğitim alan Arif 1901-1908 yılları arasında Kahire’de avukatlık yaptı. 1908’de İstanbul’a dönerek anayasa hukuku dersleri vermeye başladı. 1914-1920 yılları arasında İstanbul Dava Vekilleri Meclisi (İstanbul Barosu) meclis başkanlığını üstlendi ve baronun kuruluşunda yer aldı. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’na İstanbul mebusu olarak seçilen Arif, 16 Mart 1920’de İstanbul’un işgal edilmesiyle Anadolu’ya geçerek Milli Mücadele’ye katıldı. Mustafa Kemal’in 23 Nisan 1920’de açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Meclis Başkanı seçilmesinin ardından Celaleddin Arif 109 oyla ikinci başkan seçildi. 3 Mayıs 1920’de Adliye Vekilliği’ne getirilen Arif, 30 Mart 1921 tarihine kadar görevini sürdürdü. Bu tarihte Roma Büyükelçisi olarak atandı. 1928 yılındı Fransa’da vefat etti.
Görev süresi: 3 Mayıs 1920 – 30 Mart 1921 (yaklaşık 10 ay)
2- Yusuf Kemal Tengirşenk
1878 Boyabat Sinop doğumlu. 1904 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1908-1909 yılları arasında İstanbul Barosu Başkanlığı yaptı. TBMM mebusları tarafından 30 Mart 1921 tarihinde Adliye Vekili seçildi. 19 Mayıs 1921’e kadar görevde kaldı. Cumhuriyetin ilanından sonra da Adalet Bakanı oldu.
Görev süresi: 30 Mart 1921 – 19 Mayıs 1921 (51 gün)
3- Refik Şevket İnce
1885 Midilli Adası doğumlu. 1911 yılında Selanik Hukuk Mektebi’ni bitiren İnce 1912 yılındaki Balkan Savaşı’na yedek subay olarak katıldı. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılmasının ardından 28 Nisan 1920’de Saruhan (Manisa) Milletvekili olarak Meclis’e katıldı. Kısa bir süre sonra Kastamonu İstiklal Mahkemesi Başkanlığı’na seçilen İnce 2 Mart 1921’de Meclis’teki görevine döndü. 1921-1922 yılları arasında III. İcra Vekilleri Heyeti’nde Adliye Vekilliği yaptı. 24 Nisan 1955’te vefat etti.
Görev süresi: 19 Mayıs 1921 – 9 Temmuz 1922 (yaklaşık 1 yıl 1 ay)
4- Ahmet Rifat Çalık
1888 Kayseri doğumlu. Osmanlı Meclisi Mebusanı’nda 2. Dönem ve 4. Dönemde Kayseri mebusu oldu. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk döneminde de Kayseri Milletvekili olarak görev aldı. 12 Temmuz 1922 tarihinde Adliye Vekilliği’ne getirildi ve bu görevi bir yıldan uzun bir süre sürdürdü. 23 Şubat 1963’te vefat etti.
Görev süresi: 12 Temmuz 1922 – 4 Ağustos 1923 (yaklaşık 1 yıl 1 ay)
5- Seyyid Bey
1873 İzmir doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Seyyid Bey, Osmanlı Meclis-i Mebusan’ında iki dönem İzmir mebusu olarak görev yaptı. Türkiye Büyük Milllet Meclisi’nin 2. döneminde İzmir Milletvekili olarak seçilerek sonrasında Adliye Vekilliği’ne getirildi. Cumhuriyetin ilanından sonra da Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk adalet bakanı olarak görev yaptı.
Görev süresi: 14 Ağustos 1923 – 27 Ekim 1923 (75 gün)
Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanları
78 Atama
1923 – 2023 yıllarını kapsayan dönemde Adalet Bakanlığı koltuğunda 78 kez görev değişimi yapıldı.
70 Adalet Bakanı
1923 – 2023 yıllarını kapsayan dönemde 78 kez atama yapılan Adalet Bakanlığı koltuğuna 70 farklı isim oturdu.
Tek Kadın Adalet Bakanı
1923 yılından 2023 yılına kadar Adalet Bakanlığı koltuğuna oturan 70 isim arasında tek kadın, Aysel Çelikel oldu.
Birden Fazla Adalet Bakanı Atanan İsimler
1923 – 2023 yılları arasında 7 isim, birden fazla dönem Adalet Bakanı olarak görev yaptı:
- Ali Fuat Sirmen: 10 Haziran 1948 – 13 Ocak 1949 / 16 Ocak 1949 – 22 Mayıs 1950
- Suat Bilge: 11 Aralık 1971 – 22 Mayıs 1972 / 29 Ağustos 1991 – 20 Kasım 1991
- Hayri Mumcuoğlu: 16 Nisan 1973 – 26 Ocak 1974 / 17 Kasım 1974 – 31 Mart 1975
- Şevket Kazan: 26 Ocak 1974 – 17 Kasım 1974 / 28 Haziran 1996 – 30 Haziran 1997
- Mahmut Oltan Sungurlu: 17 Ekim 1986 – 15 Eylül 1987 / 21 Aralık 1987 – 26 Haziran 1988 / 31 Mart 1989 – 24 Haziran 1991 / 30 Haziran 1997 – 4 Ağustos 1998
- Sadullah Ergin: 1 Mayıs 2009 – 8 Mart 2011 / 6 Temmuz 2011 – 25 Aralık 2013
- Bekir Bozdağ: 25 Aralık 2013 – 6 Mart 2015 / 24 Kasım 2015 – 19 Temmuz 2017 / 29 Ocak 2022 – 4 Haziran 2023
Cumhuriyet döneminde Adalet Bakanlığı görevine oturan isimlerin parti dağılımına bakıldığında en büyük payın Cumhuriyet Halk Partisi’ne ait olduğu görülüyor. CHP’yi bağımsız isimler ile Anavatan Partisi’ne mensup isimler takip ediyor. Bakanlık koltuğun oturanların mensup olduğu partiler sırasıyla şu şekilde:
- Cumhuriyet Halk Partisi: 24
- Bağımsız/Tarafsız: 10
- Anavatan Partisi: 8
- Adalet ve Kalkınma Partisi: 8
- Adalet Partisi: 6
- Askeri: 6
- Demokrat Parti: 6
- Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi: 2
- Doğru Yol Partisi: 2
- Milli Selamet Partisi: 2
- Sosyal Demokrat Halkçı Parti: 2
- Demokratik Sol Parti: 1
- Refah Partisi: 1
En az süre görev yapan Adalet Bakanları
- Ali Rıza Erten: 4 gün
- Bekir Sami Daçe: 27 gün
- Selçuk Elverdi: 31 gün
En uzun süre görev yapan Adalet Bakanları
- Mahmut Esat Bozkurt: 5 yıl 11 ay 4 gün
- Şükrü Saracoğlu: 5 yıl 5 ay 21 gün
- Mahmut Oltan Sungurlu: 4 yıl 9 ay 6 gün
- Abdulhamit Gül: 4 yıl 6 ay 10 gün
- Cemil Çiçek: 4 yıl 5 ay 21 gün
- Bekir Bozdağ: 4 yıl 1 ay 8 gün
1- Seyyid Bey
1873 İzmir doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk adalet bakanıdır. Seyyid Bey, Meclis’te hilafetin kaldırılmasıyla ilgili çıkan tartışmalarda İslam dini açısından bir mahsur taşımadığını savunarak muhalefet milletvekillerini ikna etti. Bu konuşmanın neticesinde Meclis hilafeti ilga etti. Seyyid Bey 1924 Anayasası’nın hazırlanmasında önemli rol oynamıştır. 8 Mart 1925’te İstanbul’da vefat etmiştir.
Görev Süresi: 30 Ekim 1923 – 6 Mart 1924
2- Mehmet Necati Uğural
1894 İzmir doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde 1914 yılında mezun olmuştur. 1924 Anayasası Uğural’ın bakanlığı döneminde yürürlüğe konulmuştur. Mehmet Necati Uğural’ın bakanlığı döneminde ayrıca şer’î mahkemeler de kaldırılmıştır.Uğural, adalet bakanlığının sonrasında Millî Eğitim Bakanlığı da yapmıştır. Uğural 1 Ocak 1929 tarihinde apandistinin patlaması sonucu Ankara’da vefat etmiştir.
Görev süresi: 6 Mart 1924 – 22 Ekim 1924
3- Mahmut Esat Bozkurt
1892 Kuşadası doğumlu. 1911 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. İsviçre’de Lozan, Almanya’da Freiburg Üniversiteleri’nde öğrenim görmüştür. 20 Nisan 1924 tarihinde kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu‘nun hazırlayan komisyonda görev almıştır. Adalet Bakanlığı yaptığı süre içerisinde Türk Medeni Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Kabotaj Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Türk Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunları’nı hazırlanmış ve Türk Hukuk Sistemi’nin temellerini oluşturmuştur. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Anayasa Hukuku ve Devletler Hukuku alanlarında hocalık yapmıştır. 1943 yılında İstanbul’da beyin kanaması sonucu vefat etmiştir.
Görev süresi: 23 Ekim 1924 – 27 Eylül 1930
4- Yusuf Kemal Tengirşenk
1878 Boyabat Sinop doğumlu. 1904 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. Paris Hukuk Fakültesi Siyasi ve İktisadi Bilimler Bölümü’nde doktora yapmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nın ardınan Son Osmanlı Mebusan Meclisi’ne katılmıştır. İstanbul’un işgalinin ardından Ankara’ya gelmiş ve Büyük Millet Meclisi’ne dahil olmuştur. TBMM Hükûmeti adına Rusya’ya giderek Moskova Antlaşması’nı imzalamıştır. 27 Eylül 1930’da Mahmut Esat Bozkurt’un yerine Adalet Bakanlığı görevine gelmiştir. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Ekonomi Profesörlüğü yapmıştır. 15 Nisan 1969’da Ankara’da vefat etmiştir.
Görev süresi:27 Eylül 1930 – 25 Mart 1933
5- Şükrü Saraçoğlu
1886 Ödemiş doğumlu. 1909 yılında Mekteb-i Mülkiye’yi bitirmiş ve İzmir Valiliği’nde memur olarak atanmıştır. 1915 yılında Cenevre Siyasi İlimler Akademisi’nde okumak için İsviçre’ye gitti ve bu okulu dereceyle bitirdi. 1933 yılında İsmet İnönü’nün kurduğu hükûmette Adalet Bakanı olarak görev aldı. Bakanlık yaptığı 5 yıllık süre içerisinde avukatlık, hakimlik, icra iflas kanunlarını hazırlamış ve çıkartmıştır. Saraçoğlu ayrıca İmralı Cezaevi’nin kuruluşunu da sağlamıştır. Barum ve emeklilik kanunları da yine bu dönemde hazırlanmıştır. 27 Aralık 1953’te, 66 yaşında vefat etmiştir.
Görev süresi: 24 Mayıs 1933 – 12 Kasım 1938
6- Hilmi Uran
1886 Bodrum doğumlu. Mülkiye mezunu olan Hilmi Uran, Menemen ve Çeşme Kaymakamlıkları görevlerinde bulunmuştur. Uran ayrıca mülkiye müfettişliği ve Kars Mutasarrıflığı da yapmıştır. Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde de görev alan Uran, 1938 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünden bir gün sonra Adalet Bakanlığı görevine getirilmiştir. 21 Ekim 1957’de Ankara’da vefat etmiştir.
Görev süresi: 11 Kasım 1938 – 3 Ocak 1939
7- Tevfik Fikret Sılay
1890 Konya doğumlu. 1914 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. Başbakan Refik Saydam’ın kabinesinde Adalet Bakanlığı yapmıştır. 20 Nisan 1959 tarihinde Ankara’da kalp yetmezliğinden vefat etmiştir.
Görev süresi: 3 Ocak 1939 – 26 Mayıs 1939
8- Fethi Okyar
1880 Pirlepe (Makedonya) doğumlu. 1898’te Mekteb-i Harbiyye’ye girmiş ve 1900 yılında “Piyade Teğmen” rütbesiyle mezun olarak Harp Akademisi’ne başlamıştır. 1903 yılında “Kurmay Yüzbaşı” rütbesiyle görevine başlamıştır. Trablusgarp ve Balkan Savaşları’nda görev almıştır. Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurucudur. Paris ve Londra Büyükelçiliği de yapan Fethi Okyar Tevfik Fikret Sılay’dan sonra Adalet Bakanlığı görevine getirilmiştir. 2 yıla yakın bir süre Adalet Bakanlığı görevini sürdüren Fethi Okyar 7 Mayıs 1943’te İstanbul’da vefat etmiştir.
Görev süresi: 26 Mayıs 1939 – 12 Mart 1941
9- Hasan Safyettin Menemencioğlu
1891 İstanbul doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Refik Saydam’ın kurmuş olduğu 12. Hükûmet’te yapılan kabine değişikliğiyle Adalet Bakanlığı görevine atanmıştır. 17 Temmuz 1952’de vefat etmiştir.
Görev süresi: 12 Mart 1941 – 9 Temmuz 1942
10- Ali Rıza Türel
1899 Selanik doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Paris Hukuk Fakültesi’nde ihtisas yapmıştır. Türkiye’ye döndüğünde savcı yardımcısı ve savcı başyardımcılığı görevlerinde bulunan Türel, 1943 yılında Adalet Bakanlığı görevine getirilmiştir. Türel, Paris’te yapılan Marshall Planı toplantılarında Türkiye’yi temsil etmiştir. 61 yaşında 25 Eylül 1960 tarihinde Zürih’te vefat etmiştir.
Görev süresi:9 Mart 1943 – 6 Nisan 1946
11- Mümtaz Ökmen
1895 İstanbul doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuş ve katiplik, hakim yardımcılığı ve avukatlık yapmıştır. 1935 yılında milletvekili seçilen Mümtaz Ökmen 14. ve 15 Hükümet’te Adalet Bakanı olarak görev aldı. İstiklal Madalyası sahibi olan Ökmen 28 Mayıs 1961’de vefat etmiştir.
Görev süresi: 6 Nisan 1946 – 19 Eylül 1946
12- Mehmet Şinasi Devrin
1905 Drama (Yunanistan) doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra Paris Hukuk ve Siyasi İlimler Fakültesinde Hukuk Doktoru olmuştur. Eylül 1947’de Adalet Bakanlığı görevine başlayan Mehmet Şinasi Devrin, 20 Haziran 1949 tarihinde görevinden istifa etmiştir. 14 Haziran 1952’de 47 yaşında vefat etmiştir.
Görev süresi: 10 Eylül 1947 – 10 Haziran 1948
13- Ali Fuat Sirmen
1899 İstanbul doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi ve Roma Üniversitesi’nde doktora unvanını aldı. Türkiye’ye döndükten sonra Ankara Cumhuriyet Müddeyi Umumiliği ve Adliye Müfettişliği yapan Sirmen, 1935 yılında milletvekili seçildi. 1948 yılında Adalet Bakanı görevine getirilen Sirmen 18 Mayıs 1981’de vefat etti.
Görev süreleri: 10 Haziran 1948 – 13 Ocak 1949 / 16 Ocak 1949 – 22 Mayıs 1950
14- Ali Rıza Erten
1887 Mersin doğumlu. İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulu’ndan mezun oldu ve Fransa’da ihtisas yaptı. Cumhuriyetin ilan edildiği 1923 yılından 1950 yılına kadar milletvekilliği yaptı. 13 Ocak 1949’da Ali Fuat Sirmen’in yerine Adalet Bakanı olurken üç gün sonra 16 Ocak 1949’da koltuğunu tekrar Sirmen’e devretti. 14 Mayıs 1964 tarihinde vefat etti.
Görev Süresi: 13 Ocak 1949 – 16 Ocak 1949
15 – Halil İbrahim Özyörük
14 Haziran 1884 İzmir doğumlu. 1902 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Özyörük, cumhuriyet savcı yardımcılığı, istinaf mahkemesi savcılığı, adliye müfettiş yardımcılığı, cinayet mahkemesi ve Trabzon ve Bitlis Mahkemeleri Başkanlıkları görevlerinde bulundu. Kısa bir süre de avukatlık yapan Halil İbrahim Özyörük, Adalet Bakanlığı’nda müfettişlik, başmüfettişlik, zat işleri genel müdürlüğü, teftiş kurulu başkanlığı yaptı. 5 Eylül 1926’da Yargıtay Üyeliği’ne atanan Özyörük 2 yıl sonra Yargıtay İkinci Başkanlığı’na getirildi. 13 Temmuz 1943’te Yargıtay Birinci Başkanlığına atandı ve görevini Adalet Bakanı olduğu güne kadar sürdürdü. 22 Mayıs 1950 tarihinde Başbakan Adnan Menderes’in kurduğu kabinede Adalet Bakanı olan Özyörük, 28 Şubat 1960’da vefat etti.
Görev süresi: 22 Mayıs 1950 – 9 Mart 1951
16- Rüknettin Nasuhioğlu
1894 İstanbul doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Nasuhioğlu Osmanlı Bankası İdare Meclisi Azalığı’nın yanı sıra Mersin, Samsun, Kocaeli, Edirne ve Aydın Valiliği de yaptı. 1950 yılında milletvekili seçilen Nasuhioğlu, 9 Mart 1951’de Adalet Bakanı görevine getirildi. 6 Şubat 1973 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir.
Görev süresi: 9 Mart 1951 – 10 Kasım 1952
17- Osman Şevki Çiçekdağ
1899 Kırşehir doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden 1930 yılında mezun oldu. Askeri Yargıtay’da görev alan Çiçekdağ, Milli Savunma Bakanlığı Askeri Mahkemesi’nde hakimlik yaptıktan sonra 1933 yılında ordudan ayrıldı. Demokrat Parti’nin kuruluşunda rol alan Çiçekdağ, Adnan Menderes’in kurduğu üçüncü kabinede Adalet Bakanlığı görevine getirildi. 21 Temmuz 1956’da vefat etti.
Görev süresi: 10 Kasım 1952 – 9 Aralık 1955
18- Hüseyin Avni Göktürk
1901 Niğde doğumlu. Hüseyin Avni Göktürk İstanbul Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Göktürk, Cenevre’deki yüksek lisansının yanı sıra Berlin’de doktora da yaptı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Öğretim Üyeliği, Çalışma Bakanlığı Müsteşarlığı, Türk Hukuk Kurumu Başkanlığı görevlerinde bulunan Göktürk, 1955 yılında Adalet Bakanlığı görevine getirildi. Yaklaşık iki yıl görevde kalan Göktürk 16 Temmuz 1983’te 82 yaşında vefat etti.
Görev süresi: 9 Aralık 1955 – 25 Kasım 1957
19- Esat Budakoğlu
1911 Balıkesir doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Fethiye Sorgu Hakimliği’nin yanı sıra serbest avukatlıkta yaptı. Hüseyin Avni Göktürk’ün yerine Adalet Bakanlığı görevine getirilen Budakoğlu, 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden kısa bir süre önce görevinden ayrıldı. Darbenin ardından tutuklanarak Yassıada’da Yüksek Adalet Divanı’ndan yargılanarak 4 yıl 2 ay ceza aldı. 1963 yılında aftan yararlanarak tahliye olduktan sonra avukatlık yapan Budakoğlu 1992’de Demokrat Parti’nin yeniden kuruluş çalışmalarına katıldı. 11 Mayıs 1994’te vefat etti.
Görev süresi: 25 Kasım 1957 – 3 Nisan 1960
20- Hüseyin Celal Yardımcı
1911 Ağrı Doğubeyazıt doğumlu. İstanbul Erkek Lisesi’ni bitiren Yardımcı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1950’de milletvekili seçilerek siyasi hayatına başlayan Yardımcı, 3 Nisan 1960 tarihinde Adalet Bakanlığı görevine getirildi. Göreve geldikten kısa bir süre sonra 27 Mayıs askeri darbesiyle Yassıada’da yargılanarak hapis cezası aldı. 1965 yılında sağlık sorunları nedeniyle tahliye edilen Yardımcı, 10 Ocak 1986’da İstanbul’da vefat etti.
Görev süresi: 3 Nisan 1960 – 27 Mayıs 1960
21- Abdullah Pulat Gözübüyük
1912 Kayseri doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Lozan Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde doktorasını tamamladı. Ankara Cumhuriyet Savcılığı, Ankara Hakimliği, Adalet Bakanlığı Müşavir Uzmanlığı yaptı. 1960 yılında Adalet Bakanı oldu. Askeri darbe yönetiminin atadığı ilk adalet bakanı olan Gözübüyük, 28 Ağustos 1960 tarihinde Yargıtay Üyeliği’ne seçilmiş ve Yargıtay 8. Ceza Dairesi Başkanlığı görevinde iken 5 Mayıs 1977 tarihinde emekliye ayrıldı. 14 Ağustos 1991’de vefat etti.
Görev süresi: 30 Mayıs 1960 – 27 Ağustos 1960
22- Mustafa Amil Artus
1911 Bursa doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Artus, Lozan Üniversitesi’nde doktora derecesi aldı. Cemal Gürsel’in kurduğu hükûmette Adalet Bakanı görevine getirildi. 8 Haziran 1989 tarihinde vefat etti.
Görev süresi: 27 Ağustos 1960 – 5 Ocak 1961
23- Ekrem Tüzemen
1915 Tunceli doğumlu. 1937 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Ekrem Tüzemen, Lozan Üniversitesi’nde lisans ve doktora unvanı aldı. İstanbul’a döndüğünde stajyer hakimliğe başlayan Tüzemen, sonrasında İstanbul Hâkim Muavinliği ve İstanbul Hâkimliği görevlerini yaptı.
Görev aldığı makamlar:
- 1952 yılı Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü
- 1953 yılı Yargıtay Üyeliği
- 1954 yılı Uyuşmazlık Mahkemesi Yedek Üyeliği
- 1956 yılı Tabip Odaları Yüksek Haysiyet Divanı Temsilciliği
- 1957 yılı Uyuşmazlık Mahkemesi Asıl Üyeliği
- 1959 yılı Yargıtay İkinci Başkanlığı
- 1960 yılı Uyuşmazlık Mahkemesi Üyeliği
- 1960 yılı Lahey Daimi Hakem Divanı Üyeliği
27 Mayıs 1960’ta askeri darbe sonrasında 6 Ocak 1961’de Adalet Bakanlığı görevine getirildi. Yaklaşık 7 ay bakanlık görevini yürüten Tüzemen’in yerine 18 Ağustos 1961’de Kemal Türkoğlu getirildi. Tüzemen 6 Eylül 1966’da vefat etti.
Görev süresi: 5 Ocak 1961-17 Ağustos 1961
24- Kemal Türkoğlu
1911 Mardin doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘ni bitiren Türkoğlu, Berlin ve İsviçre’de Siyasi İlimler Doktorası yaptı. İktisat Bakanlığı ve Sümerbank Hukuk Müşavirliği, Beyoğlu 1. Noterliği, 9. Dönem Mardin Milletvekilliği ve Kurucu Meclis Millî Birlik Komitesi Temsilciliği gibi görevlerde bulundu. 17 Ağustos 1961’de Adalet Bakanlığı’na getirilen Türkoğlu, bu görevi sadece 3 ay yapabildi ve 20 Kasım 1961’de yerine Kemal Sahir Kurutluoğlu getirildi. 12 Mart 2005 tarihinde 94 yaşında vefat etmiştir.
Görev süresi: 17 Ağustos 1961-20 Kasım 1961
25- Kemal Sahir Kurutluoğlu
1910 Çanakkale Eceabat doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Kurutluoğlu, Bafra ve Uzunköprü Cumhuriyet Savcılığı, Yargıtay Cumhuriyet Savcı Yardımcılığı, Serbest Avukatlık, VIII. Dönem Kırşehir Milletvekiliği, Kurucu Meclis Cumhuriyet Halk Partisi Temsilciliği gibi görevlerde bulundu. 20 Kasım 1961’de Adalet Bakanlığı’na getirilen Kurutluoğlu, Basın Yayın ve Turizm, İçişleri Bakanlıkları görevlerinde de bulundu. Kemal Sahir Kurutluoğlu’nun Adalet Bakanı olmasıyla birlikte 12 yıl aradan sonra ilk kez bir CHP’li milletvekili adalet bakanı olmuş oldu. Cumhuriyet Senatosu Bütçe Komisyonu Başkanlığı görevi de yapan Kemal Sahir Kurutluoğlu, 25 Haziran 1962’de Adalet Bakanlığı görevinden ayrıldı. Kurutluoğlu 30 Aralık 1992’de vefat etti.
Görev süresi: 20 Kasım 1961 – 25 Haziran 1962
26- Abdülhak Kemal Yörük
1898 İstanbul doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Yörük, pek çok kamu görevi yaptı. Yörük’ün kamu görevleri:
- Çerkeş Müddeî-i Umûmlîği
- İstanbul Defterdarlığı Muhakemat Mümeyyizliği
- Tütün İnhisârı Hukuk İşleri Müşavirliği
- Mülkiye Mektebi ve İstanbul Ticaret Mektebi Profesörlüğü
- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Başlangıcı, Hukuk Felsefesi, Hukuk Metodolojisi ve Hukuk Sosyolojisi Kürsüleri Profesörlüğü
Abdülhak Kemal Yörük, 27 Mayıs 1960 askerî darbesiyle yönetime el koyan askerî idarenin, üniversitelerden ihraç ettiği 147 öğretim üyesinden biridir. 25 Haziran 1962 tarihinde Cumhuriyetçi Köylü Milli Partisi’nden Adalet Bakanı olarak görev yaptı. 25 Aralık 1963’e kadar görevde kalan Yörük, 24 Ağustos 1974’te vefat etti.
Görev süresi: 25 Haziran 1962- 25 Aralık 1963
27- Mehmet Sedat Çumralı
1904 Çumra Konya doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Çumralı, sırasıyla Konya Ereğlisi Cumhuriyet Savcılığı,Emirdağ Hâkimliği (1931-1936), Urla Savcılığı (1936-1937), İzmir Ağır Ceza Mahkemesi Üyeliği (1937), İzmir Cumhuriyet Savcılığı Başyardımcılığı (1937-1939), Adalet Bakanlığı Zatişleri Başyardımcılğı (1939) ve Ankara Asliye Ceza ve Millî Korunma Hâkimliği görevlerinde bulundu. Bir dönem serbest avukat olarak çalışan Çumralı, 7 ve 8. dönem Konya milletvekilliği, Cumhuriyet Senatosu Konya üyeliği de yaptı. 25 Aralık 1963 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin 28. Adalet Bakanı oldu. Yaklaşık 1 yıl boyunca görevini sürdürdü. Evli ve bir çocuk babası olan Mehmet Sedat Çumralı 6 Nisan 1974’te vefat etti.
Görev süresi: 25 Aralık 1963- 15 Aralık 1964
28- Sırrı Atalay
1919 Pasinler Erzurum doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Hâkimlik, yargıçlık ve avukatlık yapan Atalay 1950 yılında siyasete atıldı. 9,10 ve 11. dönem milletvekilliği yapan Atalay 15 Aralık 1964 tarihinde Adalet Bakanı oldu. 20 Şubat 1965’te görevi İrfan Baran devraldı. Atalay milletvekilliğinin yanı sıra 1961 yılından başlayarak 1980 yılına kadar dört dönem Cumhuriyet Senatosu Kars üyeliği yaptı. 9 Eylül 1985 tarihinde Bodrum’da kalp rahatsızlığı geçirerek vefat etti.
Görev süresi: 15 Aralık 1964-20 Şubat 1965
29- İrfan Baran
1927 Karaman doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Baran, bir süre serbest avukatlık yaptı. 12 ve 14. dönem milletvekilliği yapan Baran, 20 Şubat 1965’te Adalet Bakanı oldu. Yaklaşık 5 ay boyunca görevde kalan Baran, 31 Temmuz 1965’te koltuğu İhsan Kökner’e devretti.
Görev süresi: 20 Şubat 1965-31 Temmuz 1965
30- İhsan Köknel
1904 Nallıhan Ankara doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan İhsan Köknel, savcılık, hâkimlik, Ceza İşleri Genel Müdürlüğü, Yargıtay Birinci Başkanlığı, 12. dönem Ankara Milletvekiliği yaptı. 31 Temmuz 1965’te Adalet Bakanlığı’nı İrfan Baran’dan devraldı. İlk kez Adalet Partili bir milletvekili olarak bu göreve gelen Köknel 2 Şubat 1990 tarihinde 86 yaşında vefat etti.
Görev süresi: 31 Temmuz 1965-27 Ekim 1965
31- Hasan Dinçer
1910 Sandıklı Afyonkarahisar doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Sonrasında serbest avukatlık, Afyonkarahisar Cumhuriyet Savcılığı, Bolvadın Ceza Yargıçlığı görevlerinde bulunmuştur. 8,12,13 ve 14. dönem milletvekillikleri yaptı. Başbakan Yardımcılığı ve Milli Savunma Bakanlığı yapan Dinçer, 25 Haziran 1965’te Adalet Bakanlığı görevine getirildi. 1965 yılında Adalet Bakanı koltuğuna oturan 3. kişi olan Dinçer, bu görevi 1969 yılına kadar sürdürdü.
Görev süresi: 25 Haziran 1965-1 Ağustos 1969
32- Hidayet Aydıner
1900 Hadim Konya doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Aydıner, Ankara 2. Asliye Hukuk Hakimliği görevini yürüttü. Bir süre serbest avukatlık yapan Aydıner, Demokrat Parti’den 9 ve 10. dönem Konya milletvekili oldu. Cumhurbaşkanı tarafından Cumhuriyet Senatosu Üyeliği’ne 2 kez seçildi. Bu görevi yürütürken 1 Ağustos 1969’da Adalet Bakanı oldu. Evli ve iki çocuk sahibi olan Aydıner, 11 Kasım 1973’te vefat etti.
Görev süresi: 1 Ağustos 1969-3 Kasım 1969
33- Yusuf Ziya Önder
1914 Zara Sivas doğumlu. Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun olan Önder, Soma, Beytüşşebap, Sürmene, Eşme, Turgutlu, Eminönü, Şişli Kaymakamlıklarının yanı sıra Burdur Valiliği yaptı. Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyeliği de yapan Yusuf Ziya Önder, 1961’de Cumhuriyet Senatosu Sivas üyeliğine seçilerek siyasete adım attı. 3 Kasım 1969’da Süleyman Demirel hükûmetinde Adalet Bakanı oldu. 26 Mart 1971’e kadar Adalet Bakanı görevini sürdüren Önder 22 Nisan 1984 günü vefat etti.
Görev süresi: 3 Kasım 1969-26 Mart 1971
34- İsmail Hakkı Arar
1921 İstanbul doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Arar, 1948-1965 yılları arasında İstanbul Barosu başkan yardımcılığı yaptı. 1965 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’nden milletvekili seçilmiştir. 26 Mart 1971’de Adalet Bakanı olan Arar, Millî Eğitim Bakanlığı ve Devlet Bakanlığı görevlerinde de bulundu. 20 Mart 1993’te 72 yaşında vefat etmiştir.
Görev süresi: 26 Mart 1971-11 Aralık 1971
35- Suat Bilge
1921 İstanbul doğumlu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde öğretim üyeliği yapan Bilge 1962-1964 yılları arasında aynı fakültede dekanlık yaptı. 11 Aralık 1971’de Nihat Erim’in ikinci kez Başbakan olduğu dönemde Meclis dışından seçilen bağımsız ilk Adalet Bakanı oldu ve bu görevi 22 Mayıs 1972’ye kadar sürdürdü. Ulusal ve uluslararası pek çok görevlerde bulunan Suat Bilge’nin diğer görevleri:
- Dışişleri Bakanlığı Başhukuk müşavirliği,
- AİHM yargıçlığı (1966-1972)
- İsviçre Büyükelçiliği (1972-1979)
- Portekiz Büyükelçiliği (1983-1986)
- Birleşmiş Milletler Uluslararası Hukuk Komisyonu Üyeliği (1972 ve 1976)
Suat Bilge, Anayasa’nın 114’üncü maddesi gereği 20 Ekim 1991’de genel seçimler öncesi üç aylığına tarafsız adalet bakanı olarak görev yaptı. Bilge 1 Ekim 2010 tarihinde 89 yaşında vefat etti.
Görev süreleri: 11 Aralık 1971 – 22 Mayıs 1972 / 29 Ağustos 1991 – 20 Kasım 1991
36- Hasan Fehmi Alpaslan
1918 Artvin doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Alpaslan, hâkimlik, savcılık görevlerinin yanı sıra Artvin Belediye Başkanlığı, Serbest Avukatlık Kurucu Meclis Artvin İli Temsilciliği, Cumhuriyet Senatosu Artvin Üyeliği, Cumhuriyet Senatosu Başkanlık Divanı İdare Amirliği yaptı. 22 Mayıs 1972’de Başbakan Ferit Melen’in kabinesinde Adalet Bakanı oldu. Bir yıla yakın bir süre bu görevi sürdüren Alpaslan 15 Nisan 1973’te görevinden ayrıldı. Evli ve iki çocuk babası olan Hasan Fehmi Alpaslan 6 Mayıs 2008’de vefat etti.
Görev süresi: 22 Mayıs 1972 – 15 Nisan 1973
37- Hayri Mumcuoğlu
1914 İstanbul doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu.
Savcılık ve Hâkimlik ve Yargıtay Üyeliği yapan Mumcuoğlu, Kurucu Meclis Bakanlar Kurulu Üyeliği 12. Dönem Tekirdağ Milletvekilliği, Cumhuriyet Senatosu Tekirdağ Üyeliği, Cumhuriyet Senatosu Başkanvekilliği ile Devlet ve İmar ve İskân Bakanlıkları görevlerinde bulundu. 16 Nisan 1973’te Adalet Bakanlığı koltuğuna oturan Hayri Mumcuoğlu, 26 Ocak 1974’te görevini Şevket Kazan’a devretti. Yaklaşık 10 ay sonra 17 Kasım 1974’te ikinci kez Adalet Bakanı olan Mumcuoğlu, 31 Mart 1975’ kadar görevini sürdürdü. 10 Haziran 1986’da 72 yaşında vefat etti.
Görev süreleri: 16 Nisan 1973 – 26 Ocak 1974 / 17 Kasım 1974 – 31 Mart 1975
38- Şevket Kazan
1933 Adapazarı doğumlu. 38 yaşında 1971’de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1973 yılında Milli Selamet Partisi Kocaeli Milletvekili seçilen Kazan, CHP-MSP ortaklığında kurulan 37. Hükûmette Adalet Bakanı oldu. Yaklaşık 10 ay görevde kalan Kazan, görevi devraldığı Hayri Mumcuoğlu’a tekrar Adalet Bakanlığı’nı devretti. 12 Eylül darbesinde tutuklanan Kazan 1 yıl sonra 1985’te beraat etti. 1996 yılında Necmettin Erbakan’ın Başbakanlığında yeniden Adalet Bakanı oldu ve 30 Haziran 1997’ye kadar görevini sürdürdü.
Görev süreleri: 26 Ocak 1974 – 17 Kasım 1974 / 28 Haziran 1996 – 30 Haziran 1997
39- İsmail Müftüoğlu
1939 Trabzon Of doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Müftüoğlu, bir süre serbest avukatlık yaptıktan sonra siyasete atıldı. 1973 yılında yapılan genel seçimlerde Sakarya’dan milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi. 31 Mart 1975 tarihinde Adalet Bakanı oldu ve 2 yıl boyunca görevini sürdürdü. 11 Nisan 1977’de görevi Zeyyat Baykara’ya devreden Müftüoğlu, evli ve iki çocuk babası.
Görev süresi: 31 Mart 1975 – 11 Nisan 1977
40- Zeyyat Baykara
1915 Erzincan Kemaliye doğumlu. Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu olan Zeyyat Baykara ulusal ve uluslararası pek çok kademede görevler üstlendi. Bu görevler
- Maliye Bakanlığı Nakit İşleri Genel Müdürlüğü Memuru
- Maliye Müfettiş Muavini, Müfettişi, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Müşaviri
- Gelirler Genel Müdürü
- Bonn Büyükelçiliği Maliye Ticaret ve İktisadi İşbirliği Müşavirler Heyeti Başkanı
- Hazine Genel Müdürlüğü Milletlerarası İktisadi İş Birliği Teşkilatı Genel Sekreteri Maliye Bakanlığı Müsteşarı, Dış Temsilcilikler Daimi Temsilci Yardımcısı
- Bonn Büyükelçiliği
- Maliye ve İktisat Başmüşaviri
- Başbakanlık Müsteşarı
Baykara 1974 yılında Cumhuriyet Senatosuna Cumhurbaşkanınca seçilen üyeler arasında yer aldı. 11 Nisan 1977’de TBMM dışında Adalet Bakanı oldu. 21 Haziran 1977’de görevi Selçuk Erverdi’ye devreden Baykara devlet bakanlığı ve başbakan yardımcılığı görevlerinde de bulundu. Almanca ve Fransızca bilen Zeyyat Baykara 22 Ocak 1987’de vefat etti.
Görev süresi: 11 Nisan 1977 – 21 Haziran 1977
43- Mehmet Can
1927 Islahiye Gaziantep doğumlu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun olan Mehmet Can Adana Maiyet Memurluğu, Uluborlu, Ünye, Bahçe, Kadirli, Tuzluca, Söke Kaymakamlıklarının yanı sıra İçişleri Bakanlığı Müşavirliği ve Nüfus İşleri Genel Müdürlüğü Şube Müdürlüğü görevlerinde de bulundu. 1973 yılında 15. Dönem Adana Milletvekili olarak Meclis’e girdi. 5 Ocak 1978’de Adalet Bakanı olan Can 12 Kasım 1979’da görevi Ömer Ucuzal’a devretti. Evli ve üç çocuk babası olan Can 2 Kasım 2010’da 83 yaşında vefat etti.
Görev süresi: 5 Ocak 1978 – 12 Kasım 1979
44- Ömer Ucuzal
1922 Malatya doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Ömer Ucuzal, bir dönem serbest avukatlık yaptı. Sonrasında Adalet Partisi’nden Cumhuriyet Senatosu Eskişehir Üyesi seçilerek Meclis’te yasama çalışmalarında görev aldı. Cumhuriyet Cumhuriyet Senatosu Başkanlık Divanı Katip Üyeliği de yapan Ucuzal, 12 Kasım 1979’da Adalet Bakanı oldu.
Görev süresi: 12 Kasım 1979 – 12 Eylül 1980
45- Cevdet Menteş
1915 Bitlis doğumlu. İstanbul Erkek Lisesi’nden mezun olan Menteş daha sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1 Kasım 1938’de meslek hayatına başlayan Menteş sırasıyla; Torbalı, Salihli ve Aydın Cumhuriyet Savcılıkları ile İzmir Asliye Ceza Hâkimliği yaptı. 28 Şubat 1958 tarihinde Yargıtay üyeliğine seçilen Cevdet Menteş 27 Ekim 1967’de Yedinci Ceza Dairesi Başkanlığı görevine getirildi. 13 Eylül 1972’ye kadar görevini sürdüren Menteş, Yargıtay Birinci Başkanlığı’na seçildi. 13 Temmuz 1980 günü yasal yaş sınırından dolayı emekliye ayrıldı. 12 Eylül 1980 darbesiyle birlikte kurulan 43. Hükûmet’te Adalet Bakanı oldu. 8 Şubat 1983’te görevi Rıfat Bayazıt’a devreden Menteş’in 14 Ekim 2002’de 87 yaşında vefat etti.
Görev süresi: 20 Eylül 1980 – 8 Şubat 1983
46- Rıfat Bayazıt
1912 Kahramanmaraş doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezun olan Rıfat Bayazıt, pek çok görevde bulunmuştur. Bu görevler:
- Tekel Bakanlığı Gümrük İşleri Müdürlüğü Tetkik Memurluğu
- Pazarcık Sorgu Hâkimliği
- Besni Hâkim Muavinliği
- Andırın, Osmaniye, Gaziantep, Kahramanmaraş, Çankırı, Kilis, Adana Hâkimlikleri
- Yargıtay 3. ve 1. Ceza Daireleri Başkanlıkları
- Yargıtay 1. Başkanvekilliği
- Türk Eczacıları Birliği Haysiyet Divanı Üyeliği
- Yüksek Seçim Kurulu Üyeliği
- Maliye Bakanlığı Ayırma Meclisi Üyeliği
- Milliyetçi Demokrasi Partisi Kurucu Üyeliği
- Danışma Meclisi Kahramanmaraş Üyesi
- Danışma Meclisi Adalet Komisyonu Başkanlığı
17. Dönem’de Kahramanmaraş Milletvekili seçilerek Meclis’e giren Bayazıt, Bülend Ulusu’nun kurduğu kabinede 8 Şubat 1983’te Adalet Bakanı oldu. Bayazıt, görevi 21 Mayıs 1983’te Mustafa Kazım Akdoğan’a devretti. 30 Temmuz 1986’da buzdolabındaki gaz kaçağını önlemeye çalışan Bayazıt, tüpün alev alıp patlaması sonucu yanarak hayatını kaybetti.
Görev süresi: 8 Şubat 1983 – 21 Mayıs 1983
47-Mustafa Kazım Akdoğan
1914 Kastamonu doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Akdoğan, sonrasında kamuda pek çok görevde bulundu. Bu görevler:
- Yalvaç, Zonguldak Cumhuriyet Savcı Yardımcılığı
- Ankara Millî Korunma Savcı Yardımcılığı
- Yüce Divan Raportörlüğü
- Yargıtay Raportörlüğü
- Çankırı Ağır Ceza Mahkemesi Başkanlığı
- Ankara Asliye Ceza Hâkimliği
- Ankara Ağır Ceza Mahkemesi Başkanlığı
8 Mart 1958 tarihinde Yargıtay Üyeliğine atanan Akdoğan;
- 1964-1973 yılları arasında Yargıtay 6. Ceza Dairesi Başkanlığı,
- 15 Kasım 1973 – 16 Ekim 1975 tarihleri arasında Yargıtay Birinci Başkanvekilliği,
- 16 Ekim 1975 – 4 Ekim 1979 tarihine kadar Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı görevlerinde bulundu.
21 Mayıs 1983’te Bülend Ulusu’nun hükûmetinde Adalet Bakanı oldu ve yaklaşık yedi ay görevini sürdürdü. 13 Aralık 1983’te görevi Mehmet Necat Eldem devraldı. 22 Aralık 1999’da 85 yaşında vefat etti.
Görev süresi: 21 Mayıs 1983 – 13 Aralık 1983
48- Mehmet Necat Eldem
1928 Mardin doğumlu. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra göreve gelen ilk partili adalet bakanı olan Mehmet Necat Eldem, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun oldu. Kaymakamlık, Mülkiye Müşavir Müfettişliği, Çankırı, Burdur ve Yozgat Valilikleri görevlerinde bulunan Eldem, 17 ve 18. Dönem Milletvekili seçilen Eldem Turgut Özal’ın Başbakanlığı’nda kurulan 45. Hükûmet’te Adalet Bakanı oldu. Yaklaşık 3 yıl boyunca Adalet Bakanlığı görevini yürüten Eldem’in yerine 17 Ekim 1986’da Mahmut Oltan Sungurlu geçti. Evli ve iki çocuk babası olan Mehmet Necat Eldem 18 Kasım 2016’da vefat etti.
Görev süresi: 13 Aralık 1983 – 17 Ekim 1986
49- Mahmut Oltan Sungurlu
1936 Gümüşhane doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Mahmut Oltan Sungurlu, 17,18,19. ve 20. Dönem Gümüşhane Milletvekiliği yaptı. Sungurlu üç farklı başbakanın kurduğu kabinelerde dört kez Adalet Bakanlığı yaptı. İlk olarak 17 Ekim 1986’da Turgut Özal’ın kurduğu kabinede Adalet Bakanı olan Sungurlu 15 Ekim 1987’de görevini seçim öncesi tarafsız bürokrat Halil Ertem’e teslim etti. Seçimden sonra 21 Aralık 1987’de ikinci kez Adalet Bakanı olan Sungurlu bu görevi 7 ay sürdürdü. 26 Haziran 1988’de koltuğunu Mehmet Topaç’a devretti. 31 Mart 1989’da Başbakan Yıldırım Akbulut’un kurduğu 47. Hükûmet’te üçüncü kez Adalet Bakanı oldu. 24 Haziran 1991’e kadar Adalet Bakanlığı’nı sürdüren Sungurlu, görevini Şakir Şeker’e devretti. Dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz’ın kurduğu 55. Hükûmet’te dördüncü kez Adalet Bakanlığı koltuğuna oturdu. 30 Haziran 1997’de göreve gelen Sungurlu 4 Ağustos 1998 tarihinde görevini Hasan Denizkurdu’ya devretti.
Görev süreleri:
17 Ekim 1986 – 15 Eylül 1987
21 Aralık 1987 – 26 Haziran 1988
31 Mart 1989 – 24 Haziran 1991
30 Haziran 1997 – 4 Ağustos 1998
50- Halil Ertem
1916 Tokat doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Halil Ertem, Yargıtay 14. Hukuk Dairesi Başkanlığı, Yüksek Seçim Kurulu Üyeliği ve Danışma Meclisi Tokat Üyeliği yaptı. 16 Eylül 1987’de Anayasa’nın ilgili maddesi gereğince 1987 yılında yapılan genel seçimler öncesi tarafsız Adalet Bakanı olarak görev yaptı. Seçim öncesi Mahmut Oltan Sungurlu’dan görevi devralan Ertem 21 Aralık 1987’de Adalet Bakanlığı’nı Sungurlu’ya devretti. 31 Temmuz 1992’de 76 yaşında vefat etti.
Görev süresi: 16 Eylül 1987 – 21 Aralık 1987
51- Mehmet Topaç
1939 Uşak doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra Mehmet Topaç, serbest avukatlık yaptı. 17 ve 18. Dönem’de Uşak Milletvekili seçilen Topaç 26 Haziran 1988’de Adalet Bakanı oldu. 9 ay Adalet Bakanlığı görevini sürdüren Topaç 30 Mart 1989’da Mahmut Oltan Sungurlu’ya görev devretti. Ankara’daki avukatlık bürosunda 29 Eylül 1994 tarihinde 2 DHKP/C militanı tarafından düzenlenen suikast sonucu öldü.
Görev süresi: 26 Haziran 1988 – 30 Mart 1989
52- Şakir Şeker
1945 Sivas doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Şakir Şeker, serbest avukatlık yaptıktan sonra 18. Dönem Milletvekili seçilerek Meclis’e girdi. 23 Haziran 1991’de dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz tarafından Adalet Bakanlığına getirildi. Yaklaşık 2 ay görevde kalan Şeker Anayasa gereği seçim öncesi 29 Ağustos 1991’de koltuğunu tarafsız bürokrat Suat Bilge’ye bıraktı.
Görev süresi: 23 Haziran 1991 – 29 Ağustos 1991
53- Mehmet Seyfi Oktay
1934 Hekimhan Malatya doğumlu. Ankara Ünivesitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Mehmet Seyfi Oktay, bir süre serbest avukatlık yaptı. 17, 19 ve 20. Dönem Milletvekili olan Oktay Doğru Yol Partisi-Sosyaldemokrat Halkçı Parti Koalisyonu ile kurulan 49. Hükümet’te Adalet Bakanı oldu.1994 yılında hükûmette yapılan değişiklikte Adalet Bakanlığı’ndan ayrıldı.
Görev süresi: 20 Kasım 1991 – 27 Temmuz 1994
54- Mehmet Moğultay
1945 Tunceli doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Moğultay, 1969-1987 yıllarında serbest avukatlık yaptı. TBMM 18, 19 ve 20. Dönem milletvekili seçilen Mehmet Moğultay, Başbakan Tansu Çiller’in kabinesinde 27 Temmuz 1994’te Adalet Bakanı olarak yer aldı. 5 Ekim 1995’e kadar görevini sürdüren Moğultay, daha sonra koltuğu Bekir Sami Daçe’ye devretti. Evli ve üç çocuk babası olan Mehmet Moğultay 5 Temmuz 2017 günü ABD’de vefat etti.
Görev süresi: 27 Temmuz 1994 – 5 Ekim 1995
55- Bekir Sami Daçe
1930 Adana Ceyhan doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitiren Daçe, serbest avukatlığın dışında Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı da yaptı. 19. Dönem milletvekili olarak Meclis’e girdi. 5 Ekim 1995’te Adalet Bakanlığı koltuğuna otursa da bu görevde sadece 25 gün kalabildi. 31 Ekim 1995 tarihinde görevi Firuz Çilingiroğlu’na devretti.
Görev süresi: 5 Ekim 1995 – 31 Ekim 1995
56- Firuz Çilingiroğlu
1924 Van Erciş doğumlu. Ankara Atatürk Lisesi’nden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitiren Çilingiroğlu, askerliğini Ankara ve Erzurum’da askeri hâkim olarak yaptı. Firuz Çilingiroğlu’nun sırasıyla yaptığı kamu görevleri:
- Ardahan Hakimliği
- Ardahan Cumhuriyet Savcılığı
- Tekman Sulh Hakimliği
- Çivril Cumhuriyet Savcılığı
- Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcılığı
- Adalet Müfettişliği
- Zeytinburnu Cumhuriyet Savcılığı
- Ankara Cumhuriyet Savcılığı
- Ankara Ticaret Mahkemesi Üyeliği
Çilingiroğlu, 17 Mart 1970’te Yargıtay üyeliğine seçildi. 4 Temmuz 1981’de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına seçilen Firuz Çilingiroğlu. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı iken, 1 Temmuz 1989 tarihinde yaş sınırı nedeniyle emekliye ayrıldı. 31 Ekim 1995 – 6 Mart 1996 tarihleri arasında Anayasa gereği 1995 genel seçimleri tarafsız bürokrat olarak Adalet Bakanı oldu. 6 Mart 1996’da görevi Mehmet Ağar’a devretti.
Görev süresi: 31 Ekim 1995 – 6 Mart 1996
57- Mehmet Ağar
30 Ekim 1951 Ankara Çankaya doğumlu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun oldu. Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Dairesi’nde ve ardından Cumhurbaşkanlığı Koruma Müdürlüğünde Komiserlik yaptı. 1976 yılında Ankara vilayeti kaymakam adayı olarak İçişleri Bakanlığında göreve başladı. Sonrasında çeşitli ilçelerde kaymakamlık, valilik, asayiş şube müdürlüğü, emniyet müdür yardımcılığı yapan Ağar, 10 Temmuz 1993’te Emniyet Genel Müdürü oldu.
53. Hükûmet’in kurduğu kabinede Adalet Bakanı oldu. 6 Mart 1995’te göreve gelen Ağar, 28 Haziran 1996’da görevi Şevket Kazan’a devretti.
Görev süresi: 6 Mart 1996 – 28 Haziran 1996
58- Hasan Denizkurdu
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü’nü bitirdi. Serbest avukatlığın yanı sıra İzmir Ticaret Odası Meclis Üyeliği, İzmir Ticaret Odası Meclis Başkanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği yaptı. 20. Dönem milletvekili olarak Meclis’e girdi. Dönemin başbakanı Mesut Yılmaz’ın kabinesinde 4 Ağustos 1998’de Adalet Bakanı oldu. Yaklaşık 4 ay görevini sürdüren Denizkurdu 11 Ocak 1999’da görevini Selçuk Öztek’e devretti.
Görev süresi: 4 Ağustos 1998 – 11 Ocak 1999
59- Selçuk Öztek
18 Ekim 1951 İzmit doğumlu. 1970 yılında Saint Joseph Lisesi’nden mezun olan Öztek, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Daha sonra Lozan Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra doçent unvanını aldı. 56. Hükûmet’te seçim öncesi tarafsız bürokrat olarak Adalet Bakanı oldu. 28 Mayıs 1999’da görevini Hikmet Sami Türk’e devretti. Evli ve iki çocuk babası olan Öztek Fransızca, İtalyanca ve İngilizce bilmektedir.
Görev süresi: 11 Ocak 1999 – 28 Mayıs 1999
60- Hikmet Sami Türk
https://www.dsp.org.tr/hikmet-sami-turk-cumhurbaskani-meclise-emir-veremez/
1935 Trabzon Of doğumlu. Lise eğitimini İstanbul Kabataş Erkek Lisesi’nde tamamlayan Hikmet Sami Türk, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Almanya Köln Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde “Hukuk doktoru” unvanını alan Türk, 1967 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Almanca Okutmanlığı, 1968 yılında ise Ticaret Hukuku Kürsüsü asistanlığına atandı. 1977 yılında doçent, 1988 yılında ise aynı üniversitede profesör oldu. 1995 ve 1999 genel seçimlerine girdi ve milletvekili seçildi. 28 Mayıs 1999’da kurulan V. Ecevit Hükûmeti’nde de Adalet Bakanı olarak görev yaptı. 2002 genel seçimleri öncesi Anayasa gereği görevini tarafsız bürokrat Aysel Çelikel’e devretti.
Görev süresi: 28 Mayıs 1999 – 5 Ağustos 2002
61- Aysel Çelikel
1933 İstanbul doğumlu. Beyoğlu Kız Lisesi’nde okuduktan sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1957 yılında Devletler Özel Hukuku asistanı, 1962’de doktor unvanını alan Çelikel, 1964’te, Columbia Üniversitesi School of Law Okulu’ndan master derecesi aldı. 1969’da doçent oldu. 1977 yılında ise profesör oldu.
1994-1999 yılları arasında mezun olduğu İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin dekanı oldu. 3 Kasım 2002 genel seçimleri öncesi Anayasa gereği tarafsız bürokrat olarak adalet bakanı oldu. Çelikel, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Adalet Bakanı koltuğuna oturan ilk ve tek kadın oldu.
Görev süresi: 3 ay 14 gün
62- Cemil Çiçek
15 Kasım 1946 Yozgat doğumlu. Yozgat İmam Hatip Lisesi’nden mezun olan Çiçek İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Bir süre serbest avukat olarak çalışan Çiçek, siyasi hayatına 1983 yılında Anavatan Partisi’ne katılarak başladı. 18,19,20,21,22,23,24 ve 26. Dönem milletvekili olarak Meclis’te görev yaptı. 18 Kasım 2002’de Adalet Bakanı olan Çiçek, 8 Mayıs 2007’ye kadar bu görevi sürdürdü. Çiçek, Adalet Bakanlığının yanı sıra Meclis Başkanlığı, Başbakan Yardımcılığı,Hükûmet Sözcülüğü, Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı ve Yozgat Belediye Başkanlığı yaptı.
Görev süresi: 18 Kasım 2002 – 8 Mayıs 2007
63- Fahri Kasırga
20 Ocak 1953 Rize Çayeli doğumlu. Lise eğitimini Kabataş Erkek Lisesi’nde tamamlayan Kasırga, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1978 yılında Rize hâkim adayı olarak staja başlayan Kasırga, sırasıyla şu görevlerde bulundu:
- Erzurum-Olur Cumhuriyet Savcı Yardımcısı
- Trabzon Çaykara Cumhuriyet Savcılığı
- Sakarya Karasu Cumhuriyet Savcılığı
- Ordu Fatsa Cumhuriyet Başsavcılığı
- Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı
- Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığı
- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı
Kasırga, 3 Ekim 2003 tarihinde Adalet Bakanlığı müsteşarlığına getirildi. 2007 seçimleri öncesinde Anayasa gereği tarafsız bürokrat olarak Adalet Bakanı oldu. 29 Ağustos 2007’de görevi Mehmet Ali Şahin’e devretti.
Görev süresi: 8 Mayıs 2007 – 29 Ağustos 2007
64- Mehmet Ali Şahin
16 Eylül 1950 Ovacık Karabük doğumlu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Şahin 1983 yılına kadar serbest avukatlık yaptı. Siyasi kariyerine Refah Partisi’yle başlayan Şahin sonrasında Fazilet Partisi ve AK Parti’de görev aldı. 20,21,22,23,24 ve 26. Dönem milletvekili olarak Meclis’e giren Şahin 28 Ağustos 2007’de dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kurduğu kabinede Adalet Bakanı oldu. 1 Mayıs 2009’a kadar görevini sürdüren Şahin, bu tarihte koltuğunu Sadullah Ergin’e devretti.
Adalet bakanlığının yanı sıra Meclis Başkanlığı, Başbakan Yardımcılığı, Gençlik ve Spordan Sorumlu Devlet Bakanlığı da yapan Şahin 2018 yılında yapılan genel seçim öncesi milletvekili adayı olmadı. Mehmet Ali Şahin halen Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyesi.
Görev süresi: 28 Ağustos 2007-1 Mayıs 2009
65- Sadullah Ergin
6 Temmuz 1964 Antakya doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Ergin, kurum avukatı olarak Hatay Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nde 5 yıl çalıştı. 1995 yılında istifa ederek serbest avukatlığa başlayan Sadullah Ergin siyasi hayatına Refah partisinde başladı. 22, 23 ve 24. Dönem’de milletvekili olan olan Ergin 1 Mayıs 2009’da Adalet Bakanı oldu. İki yıla yakın bir süre görevini yürüten Ergin, 8 Mart 2011 tarihinde görevi Anayasa gereği seçim öncesinde tarafsız bürokrat Ahmet Kahraman’a devretti. Seçimden sonra kurulan 61. Hükûmet’te yeniden Adalet Bakanı oldu ve 25 Aralık 2013’e kadar görevine devam etti.
Görev süreleri: 1 Mayıs 2009 – 8 Mart 2011 / 6 Temmuz 2011 – 25 Aralık 2013
66- Ahmet Kahraman
1955 Menemen doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Kahraman, Adalet Bakanlığı’nda tetkik hakimi, daire başkanı ve genel müdür yardımcılığı görevlerinde bulundu. 2000 yılında Ankara hâkimliği, 2008 yılında ise müsteşar yardımcısı, 19 Temmuz 2008’de ise Adalet Bakanlığı müsteşarı görevine getirildi. 12 Haziran 2011 genel seçimleri öncesi tarafsız bürokrat olarak Adalet Bakanı oldu. 6 Temmuz 2011’de görevi devraldığı Sadullah Ergin’e tekrar Adalet Bakanlığı’nı devretti. Beyin tümörü tedavisi gördüğü sırada 29 Aralık 2013 tarihinde Ankara vefat etti.
Görev süresi: 8 Mart 2011 – 6 Temmuz 2011
67- Kenan İpek
5 Ekim 1959 Rize doğumlu. Yüksek öğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamlayan İpek, İstanbul Adli Yargı hâkim adayı olarak mesleğe adım attı. Daha sonra çeşitli illerde savcılık yapan İpek, 12 Kasım 1997’de Adalet Bakanlığı İşyurtları Kurumu Daire Başkanlığı, 6 Ekim 2003’de Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü ve 26 Ağustos 2008 tarihlerinde Adalet Bakanlığı Yüksek Müşavirlik görevlerine getirildi.1 Ocak 2014 tarihinde Adalet Bakanlığı Müsteşarı oldu. 7 Haziran 2015 genel seçimleri öncesi Anayasa gereği 7 Mart 2015’te Adalet Bakanlığı’na getirildi. Seçimler Kasım 2015’te tekrar yapıldığı için seçim hükûmetinde de görevde kaldı. Adalet Bakanları içerisinde göreve gelen son tarafsız bürokrat olma unvanını taşıyan İpek, seçim sonrası görevini Bekir Bozdağ’a devretti.
Görev süresi: 7 Mart 2015 – 24 Kasım 2015
68- Abdülhamit Gül
12 Mart 1977 Gaziantep doğumlu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Gül, bir süre çeşitli gazete ve dergilerde makale ve deneme yazıları yazdı. Siyasi kariyerine Refah Partisi ve Fazilet Partisi’nde başlayan Gül, 2003 yılında Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcılığı yaptı. 25, 26 ve 27. Dönem’de milletvekili oldu.
Abdülhamit Gül, 19 Temmuz 2017’de kabine değişikliği sonucu Adalet Bakanı oldu. 65. ve 66. Hükûmet’te de yer alan Gül, Bakanlık görevini, daha önce görevi kendisinden teslim aldığı Bekir Bozdağ’a 29 Ocak 2022’de tekrar devretti.
Görev süresi:19 Temmuz 2017 – 29 Ocak 2022 (4 yıl 6 ay 10 gün)
69- Bekir Bozdağ
1 Nisan 1965 Yozgat doğumlu. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitiren Bozdağ, bir süre serbest avukatlık yaptı. 22,23,24 ve 26. Dönem’de milletvekilliği yaptı. 25 Aralık 2013’te Adalet Bakanı oldu. 6 Mart 2015’te genel seçimler öncesi görevini tarafsız bürokrat Kenan İpek’e devretti. 24 Kasım 2015’te yeni kurulan hükûmette Adalet Bakanlığı’na devam etti. 19 Temmuz 2017’de yapılan kabine değişikliğiyle görevini Abdülhamit Gül’e devretti. Bozdağ, 29 Ocak 2022 tarihinde Adalet Bakanlığı görevini tekrar Gül’den devraldı.
Görev süreleri:
25 Aralık 2013 – 6 Mart 2015 (1 yıl 2 ay 10 gün)
24 Kasım 2015 – 19 Temmuz 2017 (1 yıl 7 ay 25 gün)
29 Ocak 2022 – 4 Haziran 2023 (1 yıl 4 ay 6 gün)
70 – Yılmaz Tunç
1971 yılında Bartın’ın Ulus İlçesinde doğdu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Ana Bilim Dalında yüksek lisans yaptı. İstanbul’da serbest avukat olarak çalıştı. AK Parti Pendik Kurucu İlçe Başkanı ve Pendik Belediye Meclis Üyesi olarak görev aldı. Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) 23, 24, 25, 26 ve 27. Dönemde Bartın Milletvekili olarak görev yaptı. TBMM’de AK Parti Grup Yönetim Kurulu üyesi, Adalet Komisyonu Sözcüsü, Adalet Komisyonu Başkanvekili, Adalet Komisyonu Başkanı ve AK Parti Grup Başkanvekili olarak görev aldı. 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan Genel Seçimler ve 28 Mayıs 2023’te gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı 2. tur seçimlerinin ardından Tunç, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kurulan yeni kabinede Adalet Bakanı olarak görevlendirildi. Tunç, 4 Haziran 2023’te düzenlenen törenle bakanlık koltuğunu Bekir Bozdağ’dan devraldı.
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}