T.C. Adalet Bakanlığı, 15 Temmuz 2015 tarihinde 2015 – 2019 Yılı Stratejik Planını yayımladı. Bu stratejik planda Türkiye’deki adalet sisteminin zayıf ve güçlü yönleri ile fırsatlar – tehditler analizine de yer veriliyor.
Plan döneminin kapsadığı önümüzdeki beş yıl için stratejik bir bakış açısının ortaya konulması, mevcut ve muhtemel gelişmelerin tüm açıklığı ile ele alınıp değerlendirilmesini gerekmektedir.
Bu amaçla stratejik planlama sürecinin ilk adımı olan durum analizinde “neredeyiz” sorusuna cevap aranmış ve bu aşamada durum analizinin yapılmasında temel yöntemlerden biri olan GZFT analizi tercih edilmiştir. Yapılan analizde, adalet sisteminin tüm yönleri ele alınmış, geleceğe yönelik amaçlar ve hedefler oluşturulması için hangi kaynaklara sahip olunduğu, ne gibi eksiklikler bulunduğu ve hizmet alanlarına ilişkin olumlu ya da olumsuz gelişmelerin neler olduğu değerlendirilmiştir. Yapılan tüm bu çalışmalar sonucunda amaç ve hedeflerin gerçekçi bir şekilde oluşturulması sağlanmıştır.
GZFT analizi, kurum içi analiz ve çevre analizi olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Kurum içi analiz, iç ortamdan kaynaklanan, Bakanlığımızın kontrol edebildiği koşullar ve eğilimler olup, bu kapsamda belirlenen güçlü yönler, amaçlara ulaşabilmek için avantajlar ya da yararlanılabilecek olumlu hususları; zayıf yönler ise aşılması gereken sorunlu alanları ifade etmektedir. Yapılan analizde güçlü ve zayıf yönler, adalet sisteminin kurumsal yapısını, insan kaynaklarının tüm yönlerini, barındırdığı kurumsal kültürü, fiziki imkânlarını, teknolojik kaynaklarını, mali durumunu ve diğer alanlarını kapsayacak nitelikte belirlenmiştir.
Çevre analizi kapsamında belirlenen fırsatlar ise Bakanlığımızın kontrolü dışında olmakla birlikte, avantaja dönüştürülebileceği düşünülen etkenleri; tehditler ise kontrol dışında gerçekleşip de aşılması gereken sorunlu alanları ifade etmektedir. Fırsat ve tehditler belirlenirken, ulusal ve uluslararası ekonomik, siyasi ve
hukuksal gelişmeler göz önünde bulundurulmuştur.
Türkiye’de Adalet Sisteminin Güçlü Yönleri
1. Köklü bir kurum kültürünün mevcut bulunması
2. Mevzuat hazırlanmasında etkin rol alınması
3. Gelişmiş bir bilişim ve teknoloji altyapısının bulunması
4. Avrupa Birliği sürecinde etkin bir rol alınması
5. Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının gelişmesine yönelik iradenin bulunması
6. Bütçe imkânlarının gelişmekte olması
7. Yaygın bir teşkilat ağının bulunması
8. Yönetim kadrolarında yargı mensuplarının yer almış olması
9. Fiziki altyapı imkânlarının gelişmekte olması
10. Alternatif ceza infaz yöntemlerinin gelişiyor olması
11. İnsan hakları konusundaki kurumsal kapasitenin artması
12. Uluslararası ilişkilerin çok yönlü ve kapsamlı bir şekilde gelişiyor olması
13. Yargı mensupları ve çalışanlarının eğitimine önem veriliyor olması
Türkiye’de Adalet Sisteminin Zayıf Yönleri
1. Yargı organlarının iş yükünün fazla olması
2. Bazı uyuşmazlıklarda yargılamanın makul sürede bitirilememesi
3. Performans denetim sisteminin yeterince etkin olmaması
4. Adli istatistiklerin toplanması ve verilerin değerlendirilmesinin henüz yeterli düzeyde olmaması
5. Teşkilat Kanununun, hizmetlerin etkin yürütülmesini sağlayacak şekilde yenilenmemiş olması
6. Bilirkişilik müessesesinde sorunlar olması
7. Yargı çalışanlarının özlük haklarının yetersiz olması
8. İç kontrol sisteminin (iş süreçleri, görev tanımları, norm kadro gibi) tam anlamıyla oluşturulmamış olması
9. Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının uygulamada henüz yaygınlık kazanamamış olması
10. Yargı çalışanlarının disiplin, ödüllendirme ve kariyer sisteminin yetersiz olması
11. İcra ve iflas hizmetlerinin etkinliğinin henüz istenilen düzeyde olmaması
12. Yargı mensubu ve çalışanı sayısının yeterli olmaması
13. Adli ve idari yargıda istinaf mahkemelerinin henüz faaliyete geçirilememiş olması
