İngilizcede “intellectual property” kavramıyla tanımlanan Fikri Mülkiyet, telif ve sınaî hakları kapsar. Fikri Mülkiyet nedir sorusuna verilecek en genel cevap “fikir ve sanat eserleri üzerindeki düşünsel (fikri) hakları; fikir ve sanat eserleri üzerindeki hakları konu edinen hukuk dalıdır.”
Fikri mülkiyet hukukunda karşımıza telif hakları ile sınaî haklar çıkar. İngilizcede copyrights sözcüğüyle karşılanan telif hakları ilim ve edebiyat eserleri, musiki eserleri, güzel sanat eserleri ile sinema eserleri (görsel-işitsel eserler) kapsar. Telif hakları kapsamına giren eserlerin hakları münhasıran sahiplerine aittir ve bu haklar üçüncü şahıslar tarafından izinsiz kullanılamaz.
Patent, marka ve tasarım gibi hakları kapsayan sınaî haklara örnek olarak sanayi ve tarımdaki buluşlar, yenilikler, tasarım ve özgün çalışmalar, marka ve ticaret unvanı gibi ayırt edici ad ve işaretleri taşıyan ürünler sayılabilir. Sınâi haklar, bütün bunların yetkilerini sahiplerinin tekeline belirli süreyle bırakan gayri maddi haklardır.
Fikri mülkiyet hukukunun kapsadığı haklardan bazıları:
- Telif hakları
- Patentler
- Faydalı modeller
- Tasarımlar
- Markalar
- Coğrafi işaretler
- Yeni bitki çeşitleri
- Entegre devre topografyaları
- Biyoteknoloji
- Gen teknolojisi
- Bilgisayar programları
- Veri tabanları
- Ticari sırlar
Yukarıdaki tanımların eksik veya yanlış olduğunu düşünüyorsanız görüşlerinizi yorum kısmından paylaşabilirsiniz.