Avukat, savcı ve hâkimler, duruşmalara mutlaka cübbeleriyle girmekte, ancak bu üç mesleğin cübbeleri birbirinden farklıdır. Türkiye açısından değerlendirildiğinde avukatlar özelinde “tek tip cübbe” söz konusudur. Avukat cübbesinde temel renk siyahın tercih edilmesinde öne çıkan “adalet temsiliyeti”dir. İçinde hiçbir rengi barındırmayan siyahın ağırlığı ve otoriter yapısıyla bütünleşen avukat cübbesi, tarafsızlığı ve vicdanı temsil etmektedir. Siyah cübbe adalettir ve her şey adalet içinde erir. Sadece Türkiye’de değil dünyanın birçok ülkesinde siyah avukat cübbeleriyle verilmek istenen mesaj, adalet odaklı bağımsız yargı vurgusudur.
Siyah cübbe nereden geldi?
Cübbenin kaynağı Roma dönemine dayanmaktadır. Roma’da şehir şehir gezerek haklarını arayan insanlara yardımcı olan avukatların, kolay ayırt edilebilmelerini sağlamak amacıyla siyah cübbe giymeleri zorunluydu. Orta Çağ’da da mahkemelerde savunma görevini yapan din adamları, siyah uzun kıyafetler giymekteydi. 1574 – 1715 yılları arasında İngiltere ve Fransa’da lonca şeklinde örgütlenen ve “kamu şövalyeleri” olarak adlandırılan avukatlar, cübbeyi bir ayrıcılık simgesi hâline getiren adımlar atmıştır. O dönemde baroya takdim ve mesleğe kabul ritüellerine peruk ve cübbe de eklenerek bunların hem bir ayrıcalık hem de bir kurum simgesi olması sağlanmıştır. 1713 ile 1740 yılları arasında tahta oturan Prusya Kralı Prusya Kralı I. Friedrich Wilhelm, yayımladığı 1726 tarihli kararnamede uzun mesafeden dahi tanınmaları amacıyla avukatların, dizlerinin altına kadar uzanan siyah yünlü palto giymesini emretmişti. Söz konusu siyah palto zamanla, “cübbe” anlamına gelen “robe” olarak adlandırılmaya başlayacaktır. Türkiye’de de avukatların duruşmalarda cübbe giymesi, Türkiye Barolar Birliği meslek kuralları çerçevesinde belirlenen kıstaslara göre zorunlu hâle getirilmiştir.
Cübbedeki yeşil ve kırmızı renklerin anlamları neler?
Cübbelerin yaka kısmından eteğine kadar uzanan şeritteki yeşil, hukuk davalarını temsil ederken yakadaki kırmızı, ceza davalarını temsil etmektedir. Kırmızı ve yeşil renklerin temsiliyetleri hâkimle savcı cübbeleri için de geçerlidir. Hâkim ve savcılarının siyah cübbelerinin astarları ceza mahkemelerinde kırmızı; hukuk mahkemelerinde yeşil, idari yargıdaysa gridir.
Düğmesiz, cepsiz cübbe ne anlama geliyor?
Düğmesiz ve cepsiz üretilen cübbeler, sadece renklerle değil bu özellikleriyle de önemli mesleki sembollere sahiptir. Cübbelerde düğme yoktur çünkü yargı, bağımsızdır; hiçbir yargı mensubu kimsenin önünde cübbesini iliklemez, kimseden asla emir almaz. Düğmesizlikle yapılan bağımsızlık vurgusu, cepsiz model ayrıntısıyla da pekiştirilir. Yargının kamu hizmeti olduğuna gönderme yapmak amacıyla cübbelerde cep yoktur.
