Trabzon’da düzenlenen “Adli Yargıda Bireysel Başvuru İhlal Kararları ve İhlalin Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması” Bölge Toplantısında konuşan Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Zühtü Arslan, toplantıyla bireysel başvurunun çok daha etkili şekilde uygulanabilmesinin sağlanması olduğunu vurguladı.
Yargı kararlarının uygulanmadığı devletin, hukuk devleti sayılamayacağının altını çizen Arslan, uyuşmazlıkların bağımsız ve tarafsız mahkemeler tarafından karara bağlanması ve bu kararların da herkesi bağlamasının hukuk devletinin olmazsa olmaz özelliklerinden olduğunu belirtti.
Hukuka aykırılığın yargı kararıyla tespitinin, hukuk güvenliğinin ve hukukun üstünlüğünün tam olarak sağlanabilmesinde tek başına yeterli olamayacağını ifade eden AYM Başkanı Arslan; yargı tarafından tespit edilen hukuka aykırılığın tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırılması gerektiğinin söyledi. Hukuk devletinin bir retorikten ibaret olmadığının, AYM’nin birçok kararında ifade edildiğinin hatırlatan Arslan, ihlal kararlarının icra edilmemesinin hukukun üstünlüğü ilkesiyle anayasal düzenin ağır şekilde ihlali olduğuna dikkat çekti.
Verilen ihlal kararlarının etkili biçimde uygulanmasının, bireysel başvuruda başarıyı da beraberinde getireceğini söyleyen Arslan, Anayasa Mahkemesinin temel haklara ilişkin verdiği kararların subjektif ve objektif etkileri konularına da değindi.
“İhlalin kaynağına göre idareye, yargıya ve yasama organına önemli görevler düşmektedir. İdarenin ve mahkemelerin ihlal kararlarındaki değerlendirmeleri dikkate alarak, yeni başvuruların yapılmasını beklemeden, ihlale yol açmayacak şekilde karar vermeleri beklenir. İhlalin kanundan kaynaklandığı veya norm denetiminde temel hakları ihlal ettiği için bir kanun hükmünün iptal edildiği durumlarda da yasama organının hızla harekete geçmesi gerekmektedir. İhlali ve Anayasa’ya aykırılığı giderecek yönde hızla yapılan bir yasal düzenleme yeni ihlallerin ortaya çıkmasını önleyecektir.” diyen AYM Başkanı Arslan, bireysel başvurunun etkili şekilde yoluna devam edebilmesinin sadece AYM’e bağlı olmadığının altını çizdi.
Yasama, yürütme ve yargı organlarının Anayasa’nın başlangıç kısmında ifadesini bulan “medenî bir işbölümü ve işbirliği” içinde gayret göstermesinin hayati önemi bulunduğunu hatırlatan Arslan, bu iş birliğinin bireysel başvuru kurumunu gelecek nesillere taşımadaki ortak sorumluluklarının da gereği olduğunu vurguladı.
