İlke Vakfı tarafından hazırlanan 2019 yılı Hukuk İzleme Raporu’nun alan “Özel Hukuk” başlığı altında Yargıtay, Hukuk Mahkemeleri ve Arabuluculuk konularına yer verildi.
Yargıtay
- Yargıtay hukuk daireleri, yargı sisteminde yaşanan tıkanıklıkları çözerek rahatlama sağlamaktadır. 2019 yılında Yargıtay’ın hukuk dairelerine gelen dosya sayısı bir önceki yıla göre geriledi. 2018’de bir dosyanın ortalama görülme süresi 451 iken bu sayı 2019’da 344’e düştü. Toplam gelen dosya sayısında da önemli bir azalma mevcut. 2018’de 491,987 dava karara bağlanırken bu sayı 2019’da 362,779’a geriledi.
- Bölge adliye mahkemeleri, yargıda iş yükünün azaltılması amacıyla faaliyete geçirilerek ikinci derece mahkemeler olarak görev yapmakta ve ilk derece mahkemelerinden verilen hükümlere karşı istinaf yoluna başvurulabilmekte.
Hukuk Mahkemeleri
- 2019 yılında toplam gelen dosya sayılarının %29,8’ini asliye hukuk dosyaları oluşturmakta. Asliye hukuku %24,2 ile sulh hukuk, %15 ile iş hukukunun takip ettiği görülmekte. Fikrî ve sınai haklar, %0,3 ile hukuk mahkemelerine gelen en az dosya türü oldu.
- Hukuk mahkemelerinde 2019’da en çok veraset konulu davalar açıldı. Veraset davalarını boşanma davaları takip etti. 2018’de 246.921 boşanma davası açılırken 2019’da bu sayı 248.640’a yükseldi.
- Boşanma davalarında anlaşmalı ayrılıkların, çekişmeli devam eden boşanma davalarına göre üstün olduğu raporda görülmekte. 123 bin 237 boşanma davası anlaşmalı bir şekilde sonuçlanırken 120 bin 667 boşanma davasının ise çekişmeli olarak sonuçlandığını görmek mümkün. Boşanmalarda en düşük pay olarak zina görünmekte. (Bin 987)
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk
Taraflar arasındaki uyuşmazlıkları çözmek ve bir araya gelerek anlaşmaya varmalarını amaçlayan arabuluculuklar aynı zamanda dosya sayılarını da azaltmayı amaçlamakta. Hukuk uyuşmazlıklarında 2018 yılında bazı uyuşmazlıklarda dava şartı olarak arabuluculuk
aranmaya başladı. Hem ihtiyari hem de dava şartı olarak arabuluculukta anlaşma
sağlanma oranlarına bakıldığında arabuluculuğun, yargının iş yükünü ciddi şekilde azalttığı görülmekte. 2019 yılında hukuk uyuşmazlıklarında ihtiyari arabuluculuktaki anlaşma oranı %98,7 iken bir önceki sene bu oran %94,6 idi.
2018’de dava şartı olarak aranan hukuk uyuşmazlıklarındaki arabuluculukta anlaşma oranı %69,4 iken bu oran 2019’da %58’e düştü. Arabuluculuğa yapılan başvuru sayısı her geçen gün artarken anlaşma sağlanma oranı da artmakta.
