İlim Kültür Eğitim (İLKE) Vakfı tarafından yayımlanan 2019 Hukuk İzleme Raporu “İdare Hukuku” başlığı altında önemli istatistiklere yer verildi. Raporda yer alan önemli istatistikler şu şekilde:
- Danıştay dava daire ve kurullarının dosya sayısı, 2016 yılında sonra önemli bir düşüşe geçtiği görülüyor. 2012 yılında 140 bin olan dosya sayısı 2009 yılında 106 bine kadar geriledi.
- Raporda dosya çözme kapasitesinin de bir önceki yıla göre arttığı görülmekte. 2018 yılında ortalama 571 gün olan idari uyuşmazlığın çözülme süresi, 2019 yılında 458 güne kadar gerileyerek 113 gün azaldı.
- 2019 yılında Danıştay’a gelen dosya sayısından daha fazla davanın karara bağlandığı da görülmekte.
İdari mahkemelerde son yıllarda dosya sayısında artış dikkat çekerken bununla birlikte bir sonraki yıla devreden dosya sayısı da arttı.
- 2018’de 97 bin olan geçen yıldan devreden dosya sayısı 2019 yılında 119 bini aştı.
- 2018 yılında İdare mahkemelerinde görülen davaların süresi 179 iken 2019’da 22 gün yükselerek 201’e çıktı.
- İdare mahkemelerinde 2019 yılında karara bağlanan dosyalarda yüzde 44,7 ret, yüzde 26 iptal kararı verilmiştir.
- 2013 yılından bu yana faaliyetlerini sürdüren Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) idarenin işleyişiyle ilgili uyuşmazlıkları çözmeye çalışan bir kurumdur.
- Ombudsmanlık kurumuna yapılan başvuruların 2017 yılından bu yana ciddi bir artış yaşandığını görmek mümkün. 2017 yılında 17 bin dosya alınırken 2019’da ise bu sayı 21 bin sınırına kadar geldi.
- 2018 yılında sonuçlanan dosya sayısı alınan dosya sayısını aşarken, bu durum 2019’da da devam etti. 2019’da 20 bin 968 olan alınan dosya sayısına karşılık 21 bin 170 dosya sonuçlandı.
- Kamu Denetçiliği Kurumu’na yapılan şikâyet konularına bakıldığında en çok başvurunun kamu personel hukuku alanında yapılan başvurular olduğunu söylemek mümkün. 2018’de bu alanda 4 bin 705 başvuru yapılırken 2019’da bu sayı 5 bin 170’e yükseldi.
Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu
15 Temmuz 2016’da gerçekleşen darbe girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü hal, 2 yıl sürdü. Bu süreçte 667 ve 676 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’lerle 125 bin 678 kişi kamudan ihraç edildi. Bunun yanı sıra 270 öğrencinin öğrenim gördüğü okullardan ilişiği kesilirken, 3213 emekli personelin de rütbeleri alındı. Bu süreçte dernekler, vakıflar, basın yayın kuruluşları ve özel şirketlerin yer aldığı 2 bin 761 tüzel kişilik kapatıldı.
OHAL kapsamında alınan kararlara ilişkin söz konusu durumdan etkilenen kişilerin nasıl bir hukuki yol izleyeceği belli değildi. İhraç edilen kişilerin idari birimlere, idari yargıya ve Anayasa Mahkemesi’ne yaptıkları başvurular, mahkemelerin söz konusu davaları inceleme yetkilerinin olmadığı gerekçesiyle reddedildi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan başvurular sonrasında iç hukuk yollarının tüketilmediği gerekçesiyle kabul edilemez bulundu. Avrupa Konseyi, anayasal durumlarla ilgil danışma organı olan Venedik Komisyonu, KHK’lar hakkında görüşünü açıkladı. Venedik Komisyonu, ihraç edilen kişilerin yaptığı başvuruların inceleneceği bağımsız ve tarafsız bir komisyonun kurulması gerektiği görüşünde bulundu. Bunun üzerine 23 Ocak 2017’de 685 Sayılı OHAL KHK’sı ile OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu kuruldu.
Komisyonun görev süresi 2 yıl olarak belirlendi. Ancak yoğun başvuru olduğu için komisyonun görev süresi 23 Ocak 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 1 yıl uzatıldı. Komisyona 31 Aralık 2019 tarihine kadar 126 bin 300 başvuru yapıldı. Hakkında karar verilen toplam 105 bin 100 başvurudan 11 bin 200’ü kabul, 93 bin 900’ü reddedildi. Komisyonun görev kapsamına girmeyen 3 bin 500 başvuru için ön inceleme yapılmasına karar verildi. Komisyon, 21 bin 200 başvuruyu incelemeye devam etmektedir.
