T.C. 1982 Anayasası

Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasası, 2709 Kanun Numarasıyla 18.10.1982 tarihinde kabul edilerek 09.11.1982 tarihinde 17863 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı. T.C. 1982 Anayasası, “Türk Vatanı ve Milletinin ebedi varlığını ve Yüce Türk Devletinin bölünmez bütünlüğünü belirleyen bu Anayasa” metniyle başlar.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 7 kısım, 177 madde ve 74 sayfadan oluşmaktadır. T.C. 1982 Anayasası kısım, madde ve alt başlıkları şu şekildedir:

  • Birinci Kısım
    • Genel Esaslar
      1. Devletin şekli
      2. Cumhuriyetin nitelikleri
      3. Devletin bütünlüğü, Resmî dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti
      4. Değiştirilemeyecek hükümler
      5. Devletin temel amaç ve görevleri
      6. Egemenlik
      7. Yasama yetkisi
      8. Yürütme yetkisi ve görevi
      9. Yargı yetkisi
      10. Kanun önünde eşitlik
      11. Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü
  • İkinci Kısım
    • Temel Hak ve Ödevler
      • Birinci Bölüm
        • Genel Hükümler
          1. Temel hak ve hürriyetlerin niteliği
          2. Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması
          3. Temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılamaması
          4. Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması
          5. Yabancıların durumu
      • İkinci Bölüm
        • Kişinin Hakları ve Ödevleri
          1. Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı
          2. Zorla çalıştırma yasağı
          3. Kişi hürriyeti ve güvenliği
          4. Özel hayatın gizliliği ve korunması
            • Özel hayatın gizliliği
            • Konut dokunulmazlığı
            • Haberleşme hürriyeti
          5. Yerleşme ve seyahat hürriyeti
          6. Din ve vicdan hürriyeti
          7. Düşünce ve kanaat hürriyeti
          8. Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti
          9. Bilim ve sanat hürriyeti
          10. Basın ve yayımla ilgili hükümler
            • Basın hürriyeti
            • Süreli ve süresiz yayın hakkı
            • Basın araçlarının korunması
            • Kamu tüzel kişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme araçlarından yararlanma hakkı
            • Düzeltme ve cevap hakkı
          11. Toplantı hak ve hürriyetleri
            • Dernek kurma hürriyeti
            • Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı
          12. Mülkiyet hakkı
          13. Hakların korunması ile ilgili hükümler
            • Hak arama hürriyeti
            • Kanuni hakim güvencesi
            • Suç ve cezalara ilişkin esaslar
          14. İspat hakkı
          15. Temel hak ve hürriyetlerin korunması
      • Üçüncü Bölüm
        • Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler
          1. Ailenin korunması ve çocuk hakları
          2. Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi
          3. Kamu yararı
            • Kıyılardan yararlanma
            • Toprak mülkiyeti
            • Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması
            • Kamulaştırma
            • Devletleştirme ve Özelleştirme
          4. Çalışma ve sözleşme hürriyeti
          5. Çalışma ile ilgili hükümler
            • Çalışma hakkı ve ödevi
            • Çalışma şartları ve dinlenme hakkı
            • Sendika kurma hakkı
            • Sendikal faaliyet
          6. Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve lokavt
            • Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı
            • Grev hakkı ve lokavt
          7. Ücrette adalet sağlanması
          8. Sağlık, çevre ve konut
            • Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması
            • Konut hakkı
          9. Gençlik ve spor
            • Gençliğin korunması
            • Sporun geliştirilmesi ve tahkim
          10. Sosyal güvenlik hakları
            • Sosyal güvenlik hakkı
            • Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler
            • Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşları
          11. Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması
          12. Sanatın ve sanatçının korunması
          13. Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin sınırları
      • Dördüncü Bölüm
        • Siyasi Haklar ve Ödevler
          1. Türk vatandaşlığı
          2. Seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları
          3. Siyasi partilerle ilgili hükümler
            • Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma
            • Siyasi partilerin uyacakları esaslar
          4. Kamu hizmetlerine girme hakkı
            • Hizmete girme
            • Mal bildirimi
          5. Vatan hizmeti
          6. Vergi ödevi
          7. Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı
  • Üçüncü Kısım
    • Birinci Bölüm
      • Yasama
        1. Türkiye Büyük Millet Meclisi
          • Kuruluşu
          • Milletvekili seçilme yeterliliği
          • Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi
          • Seçimlerin geriye bırakılması ve ara seçimler
          • Seçimlerin genel yönetim ve denetimi
          • Üyelikle ilgili hükümler
            1. Milletin temsili
            2. Andiçme
            3. Üyelikle bağdaşmayan işler
            4. Yasama dokunulmazlığı
            5. Milletvekilliğinin düşmesi
            6. İptal istemi
            7. Ödenek ve yolluklar
        2. Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri
          • Genel olarak
          • Kanunların teklif edilmesi ve görüşülmesi
          • Kanunların Cumhurbaşkanınca yayımlanması
          • Milletlerarası andlaşmaları uygun bulma
          • Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verme
          • Savaş hali ilanı ve silahlı kuvvet kullanılmasına izin verme
        3. Türkiye Büyük Millet Meclisinin faaliyetleri ile ilgili hükümler
          • Toplanma ve tatil
          • Başkanlık Divanı
          • İçtüzük siyasi parti grupları ve kolluk işleri
          • Toplantı ve karar yeter sayısı
          • Görüşmelerin açıklığı ve yayımlanması
        4. Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgi edinme ve denetim yolları
          • Gensoru
          • Meclis soruşturması
    • İkinci Bölüm
      • Yürütme
        1. Cumhurbaşkanı
          • Adaylık ve seçimi
          • Seçimi
          • Andiçmesi
          • Görev ve yetkileri
          • Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu
          • Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar
          • Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği
          • Devlet Denetleme Kurulu
        2. Bakanlar Kurulu
          • Kuruluş
          • Göreve başlama ve güvenoyu
          • Görev sırasında güvenoyu
          • Görev ve siyasi sorumluluk
          • Bakanlıkların kurulması ve bakanlar
          • Seçimlerde geçici Bakanlar Kurulu
          • Tüzükler
          • Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesi
          • Milli Savunma
            1. Başkomutanlık ve Genelkurmay Başkanlığı
            2. Milli Güvenlik Kurulu
        3. Olağanüstü hal yönetimi
          1. 21/1/2017 tarihli ve 6771 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle, bu maddenin “1. Tabii afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilanı” olan kenar başlığı metinden çıkarılmıştır.
          2. Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması sebepleriyle olağanüstü hal ilanı
          3. Olağanüstü hallerle ilgili düzenleme
            • Sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali
      • İdare
        • İdarenin esasları
          1. İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzelkişiliği
          2. Yönetmelikler
        • Yargı yolu
        • İdarenin kuruluşu
          1. Merkezi idare
          2. Mahalli idareler
        • Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler
          1. Genel ilkeler
          2. Görev ve sorumlulukları, disiplin kovuşturulmasında güvence
        • Yükseköğretim kurumları ve üst kuruluşları
          1. Yükseköğretim kurumları
          2. Yükseköğretim üst kuruluşları
          3. Yükseköğretim kurumlarından özel hükümlere tabi olanlar
        • Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, radyo ve televizyon kuruluşları ve kamuyla ilişkili haber ajansları
        • Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
        • Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
        • Diyanet İşleri Başkanlığı
        • Kanunsuz emir
    • Üçüncü Bölüm
      • Yargı
        1. Genel hükümler
          • Mahkemelerin bağımsızlığı
          • Hakimlik ve savcılık teminatı
          • Hakimlik ve savcılık mesleği
          • Duruşmaların açık ve kararların gerekçeli olması
          • Mahkemelerin kuruluşu
          • Devlet Güvenlik Mahkemeleri
          • Adalet hizmetlerinin denetimi
          • Askeri yargı
        2. Yüksek mahkemeler
          • Anayasa Mahkemesi
            1. Kuruluşu
            2. Üyelerin görev süresi ve üyeliğin sona ermesi
            3. Görev ve yetkileri 
            4. Çalışma ve yargılama usulü
            5. İptal davası
            6. Dava açma süresi
            7. Anayasaya aykırılığın diğer mahkemelerde ileri sürülmesi
            8. Anayasa Mahkemesinin kararları
          • Yargıtay
          • Danıştay
          • Askeri Yargıtay
          • Askeri Yüksek İdare Mahkemesi
          • Uyuşmazlık Mahkemesi
        3. Hakimler ve Savcılar Kurulu
        4. Sayıştay
  • Dördüncü Kısım
    • Mali ve Ekonomik Hükümler
      • Birinci Bölüm
        • Mali Hükümler
          1. Bütçe
            • Bütçe ve kesinhesap
            • Bütçenin görüşülmesi
            • Bütçelerde değişiklik yapılabilme esasları
            • Kesinhesap
            • Kamu iktisadi teşebbüslerinin denetimi
      • İkinci Bölüm
        • Ekonomik Hükümler
          1. Planlama; Ekonomik ve Sosyal Konsey
          2. Piyasaların denetimi ve dış ticaretin düzenlenmesi
          3. Tabii servetlerin ve kaynakların aranması ve işletilmesi
          4. Ormanlar ve orman köylüsü
            • Ormanların korunması ve geliştirilmesi
            • Orman köylüsünün korunması
          5. Kooperatifçiliğin geliştirilmesi
          6. Tüketiciler ile esnaf ve sanatkarların korunması
            • Tüketicilerin korunması
            • Esnaf ve sanatkarların korunması
  • Beşinci Kısım
    • Çeşitli Hükümler
      1. İnkılap kanunlarının korunması
  • Altıncı Kısım
    • Geçici Hükümler
  • Yedinci Kısım
    • Son Hükümler
      1. Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halkoylamasına katılma
      2. Başlangıç ve kenar başlıklar
      3. Anayasanın yürürlüğe girmesi

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası orijinal kaynağına T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi‘nden ulaşılabilir.