İstanbul Barosu’nun çevrim içi yayınında “Bağlı Çalışan Avukatların Cezai,Hukuki ve Disiplin Açısından Sorumluluğu” konusu konuşuldu. Yayına katılan Yeditepe Üniversitesi Ceza Hukuku Ceza Muhakemesi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Barış Erman, konuyla ilgili önemli bilgiler paylaştı.
Avukatların sorumluluğu ile bağlı çalışan avukatların sorumluluğunun teorik olarak aynı olduğunu belirten Dr. Barış Erman, genel ilkelerden farklı herhangi bir normun olmadığını söyledi. Erman “Bağlı çalışan avukatla herhangi bir avukatın yüklenmiş olduğu sorumluluğu aynı. Ceza sorumluluğunun şahsiliği ve kanuniyet ilkelerine sıkı sıkıya bağlı. Ceza sorumluluğunun şahsiliği aynı zamanda kusur sorumluluğu ilkesini de içeriyor. Sadece kendi kusurlu hareketinden sorumlu olduğunu ifade eden Anayasal ilkeye bağlanıyor. Ama bu kâğıt üzerinde bir eşitlik.” dedi.
Bağlı Çalışan Avukatlar Zaman Zaman Konum Olarak İndirgenebiliyor
“Mahkemelerin sorumluluk konusundaki aşırı şekilci, formalist tutumu nedeniyle avukatların sorumluluğuna ilişkin genel ilkelerden ayrılan noktalar var” diyen Erman bağlı çalışan avukatların ikinci mevki konumuna düşürüldüğünü söyledi. Pek çok normun dezavantajlarının avukatlara uygulandığını belirten Erman “Birden fazla kişinin çalıştığı, farklı sorumluluklar üstlendiği, aralarında iş bölümü yaptığı alanlarda hukuki sorumluluğun kuralları ile cezai sorumluluğun kuralları birbirinden bir hayli ayrı ilkelere dayanır. Hukuki sorumlulukta kişiler davranışlarından sorumlu tutulabilir. Bir kişi yanında çalışan kişilerden sorumlu olabilir. Yanında çalışan kişiler birbirlerini denetlemekten sorumlu olabilirler.” ifadelerini kullandı.
Erman, bu konu hakkında Avukatlık Kanunu’nda yer alan bir maddeyi örnek göstererek konuşmasına devam etti: “Avukatlık Kanunu’nun 44.maddesine baktığımızda avukatlık ortaklığı başlığı altında birtakım sorumluluk ilkeleriyle karşılaşıyoruz. ‘Ortaklar ve çalışan avukatlar, ortaklık ile her türlü işlem ve borçlardan dolayı bunlarla birlikte müştereken ve müteselsilen sınırsız sorumludur. Ayrıca ortakların ortaklıkta çalışılan avukatların mesleki görevlerinden dolayı Avukatlık Kanunu ve meslek kurallarına göre sorumlulukları saklıdır’ Yani borç ilişkisi söz konusu olduğunda avukatlık ortaklığı ve bağlı çalışan avukatlar birlikte sınırsız olarak müştereken müteselsilen sorumlu tutulabiliyorlar.”
Esas Olan Herkesin Kendi Kusurlu Davranışlarıdır
Başkalarının kusurlu davranışlarından kişilerin sorumlu tutulamayacağının altını çizen Erman “Objektif sorumluluk ve birbirinin fiilinden sorumluluk sadece hukuki sorumluluk alanında olabilecek şeyler. Ceza hukuku sorumluluğu dediğimizde esas olan herkesin kendi kusurlu davranışının belirlenmesi ve ona göre sorumlu tutulabilmesidir. Birbirinin fiilinden birbirini denetlemekten sorumluluk olmaz. Objektif isnadiyet kurallarına baktığımızda güven ilkesi dediğimiz bir olguyla karşılaşıyoruz. Eğer kişi bir olayda kendi objektif özel yükümlülüğüne uygun davranıyorsa iş bölümü içinde başka kişilerle birlikte hareket ediyorsa diğer kişilerin de kendi özel yükümlülüklerine uygun davrandığına haklı bir şekilde güvenebilir.” şeklinde konuştu.
Avukatlık Bürosundan İstifa Eden Avukat, Tüm Dosyalardan da İstifa Etmek Zorunda
“Bağlı çalışan avukat, kendisinden hiyerarşik olarak üstün durumdaki kişiye de güvenmek durumunda.” diyen Erman, bağlı çalışan avukatın kendi alanında sadece özel yükümlülüğüne uygun davranmak durumunda olduğunu söyledi. Erman bu konuyla ilgili olarak “Halbuki Avukatlık Kanunu’na baktığımızda ceza hukuku sorumluluğu esaslarıyla ve bağlı çalışan avukatlara özgü bir sorumluluk rejimini düşünerek hayata geçirme kaygısı taşıyan bir kanun değil. Karşımıza çıkan ve ceza hukukuyla ilgisi olmayan sorumluluk esaslarını ceza mahkemelerinin de avukatlara ve bağlı çalışan avukatlara uygulayabildiğini görebiliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Erman bu konuyla ilgili verdiği bir örneği şu şekilde açıkladı: “Avukatın vekâletten çekilmesi, dosyadan veya çalıştığı avukatlık ortaklığından istifa etmesi durumunda ne olacak? Avukatlık Kanunu’nun 41. maddesi vekâletten çekilme hükmünü getiriyor. Hem burada hem de diğer yönetmeliklerden biliyoruz ki bir avukat eğer bağlı olduğu avukatlık bürosundan da istifa ederse bütün dosyalarından da ayrıca istifa etmek zorunda. Ceza soruşturmalarında belki vekâlet dahi vermemiş olmamasına rağmen dosyaya bir şekilde adı girmişse bunlardan da istifa etmek zorunda. Eğer 15 gün içerisinde istifasını sunmazsa o dosyadaki başka avukatlarla birlikte sorumluluğun altına girmesi söz konusu olabiliyor ve dosyadaki her türlü işlemle ilgili bir sorumluluğu doğabiliyor.”
