Adana Barosu tarafından “CMK’da Seri Muhakeme Usulü ve Avukatın Rolü” başlıklı bir çevrim içi yayın gerçekleştirildi. Yayına konuşmacı olarak Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Çetin Arslan katıldı.
Şüphelinin Lehine ve Aleyhine Tüm Delilleri Toplanmalı
Seri muhakeme usulünün sürecini kısaca açıklayarak konuşmasına başlayan Prof. Dr. Çetin Arslan “ Yetkili merciinin, suç şüphesini öğrenmesiyle birlikte başlarken hükmün kesinleşmesiyle sona ermektedir. Bu süreçte savcı gerek kendisi gerekse kolluk kuvvetleri vasıtasıyla maddi gerçeğe ulaşmak için şüphelinin lehine ve aleyhine olan bütün delilleri toplamalıdır. Savcı yeterli şüpheye ulaştığı takdirde seri muhakeme sürecini başlatabiliyor. Çünkü seri muhakemede başarısız olursa genel soruşturma ve kovuşturma yöntemine devam edecek.” diye konuştu.
Mahkumiyet Verilme İhtimali Yükselecek
Arslan, seri muhakeme usulünü uygulayabilmek için savcının soruşturma dosyasını getireceği aşamanın yeterli delil aşaması olduğunun altını çizdi. “Savcı, bu usulde başarısız olursa dosyayı dava açacak bir duruma getirecek. Mahkumiyet verilme kararı, beraat kararından daha yüksek bir aşamaya gelmiş olacak.” ifadelerini kullandı.
Seri Muhakemenin Anayasa’ya Uygunluğu Tartışmaları
Seri muhakeme usulünün amacından söz eden Arslan, “İspatı kolay, önem derecesi düşük suçlara kısa sürede etkili bir karşılık verilerek toplumsal barışın sağlanması mümkündür” dedi. Arslan usulün Anayasa’ya uygunluğuyla ilgili yapılan tartışmalara “Bu tartışma dünyanın her yerinde var. Ülkemizde hakim gereği düşünüldü diyene kadar tarafların biri bundan vazgeçebiliyor. Hiçbir sebep göstermeden. Bana uygun değil diyerek vazgeçebilirsiniz. Avukatınız huzurunda etkili müdafii yardımı huzurunda bu yola gidiyorsunuz. Size istemediğiniz bir şey zorlanmıyor. 30 güne kadar da düşünme hakkı veriliyor. Bunlar önemli haklar.” değerlendirmesinde bulundu.
Seri Muhakamenin Şartları
Seri muhakemenin usulünün uygulanma şartlarından bahseden Prof. Dr. Arslan, öncelikle kanun ve yönetmelikte belirtilen şartların olması gerektiğini söyledi. Arslan “Suçun işlendiğine ilişkin şüpheler bulunacak. Sonra kovuşturma olanağı bulunmalı. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmemiş olmalı. Suç, seri muhakeme usulü kapsamında olmalı. Şüphelinin, çocuk, akıl hastası, sağır ve dilsiz olmaması gerek. Suçun iştirak halinde işlenmesi durumunda tüm şüphelilerin usulün uygulanmasını kabul etmeleri ve şüpheliye ulaşılmış olması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Seri Muhakeme Usulünün Uygulanma Yöntemi
Şüphelinin haklarının hatırlatılması ve öğretilmesi için davet edilmesinin seri muhakeme usulünün uygulanmasının ilk adımı olduğunu belirten Arslan, diğer adımları da sıraladı: “Hakların hatırlatılması ve bilgilendirilmesi, şüphelinin en temel hakkıdır. Sonrasında şüpheli seri muhakeme usulü hakkında bilgilendirilir. Bilgilendirme yapıldıktan sonra da bir teklifte bulunulur.”
