Avukat Hakları Grubu’nun Youtube kanalında Av. Taşer Kara ve Av. Bengü Kendir’in hazırlayıp sunduğu “Avukatlıkta Niş Alanlar” serisinin bu haftaki konuğu İstanbul Tahkim Merkezi TBB temsilcisi Av. Mehmet Rifat Bacanlı oldu.

Tahkimde taraf vekilliği konusunun konuşulduğu canlı yayında Av. Mehmet Rifat Bacanlı İstanbul Tahkim Merkezi’nin kuruluş sürecini ve yapısını anlattı:

İstanbul Tahkim Merkezi kanunla kuruldu

“İstanbul Tahkim Merkezi bundan 4-5 yıl önce kanunla kuruldu. Dünyanın pek çok ülkesinde dernek şeklinde kurulur. Ama bizim ülkemizin kendi iç şartlarından dolayı Meclis, bu merkezi kanunla kurmayı amaçladı. Merkezde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin 6, Türkiye Barolar Birliği’nin 4, Yükseköğretim Kurulu’nun 3 delegesi var. Türkiye İhracatçılar Meclisi, Adalet Bakanlığı, Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa İstanbul, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun finans piyasasıyla ilgilenen kişilerin, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Türkiye Esnaf Ve Sanatkarları Konfederasyonu’nun esnaf ve işveren kuruluşlarının temsilcileri var.”

TBB delegeleri seçimle belirleniyor

Delege olarak nasıl seçildiğini anlatan Mehmet Rifat Bacanlı “Diğer kuruluşlardan gelen temsilcilerin tamamı o kurumun başkanları tarafından doğrudan atanmış kişiler. Ama biz TBB delegeleri sadece baro başkanlarının oy kullandığı bir seçimle giriyoruz. Son seçimde ben, Çanakkale Baro Başkanı, Düzce Baro Başkanı ve Çankırı Baro Başkanımız genel kurul üyesi olarak seçildik. İçlerinde baro başkanı olmayan tek delege benim. En yüksek oyu alan delegede benim. Bunun sebebi de daha önceden kurucu yönetim kurulu üyesi olmam. Baro başkanlarımız teveccüh gösterdiler ve oy verdiler” şeklinde konuştu.

Rekabet kaliteyi getirir

“Bunun dışında da tahkim merkezi var.” diyen Bacanlı “Türkiye Barolar Birliği’nin tahkim merkezi var. Yeni faal olmaya başladı. TOBB’un Ankara’da bir tahkim merkezi var. İTOTAM (İstanbul Ticaret Odası Tahkim Merkezi) var. Çok sayıda tahkim merkezi var Türkiye’de. Tahkim merkezlerinin birden fazla olmasının bence hiçbir sakıncası yok. Rekabet kaliteyi getirir. Sonuçta hepimiz aynı amaç uğruna bir şeyler yapmaya çalışıyoruz. Tahkim yaygınlaşsın, genç meslektaşlarımız alanı öğrensinler, daha iyi nasıl çalışabilirler, daha iyi nasıl gelir edebilirler bunu öğrensinler diye çalışmalara başladık” dedi.

Tahkimin köklü bir geçmişi var

Tahkimin ülkemizde pek bilinmediğini belirten Bacanlı “Merkezi kurduktan sonra tahkimi barolara gidip anlatmaya başladık. Ama anlatırken çok teknik anlatıyorduk. Yasal dayanağı var mı diye sorular gelmeye başladı. Biz anladık ki okulda tahkimin Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun son konusu olması, meslektaşlarımızın pek ilgisinin olmamasından dolayı pek bilinmiyor. Tahkim, aslında 40 yıldır HMK’da olan bir şey. Milletlerarası Tahkim Kanunu, İstanbul Tahkim Merkezi’nin kuruluş kanunu, 1958 New York Sözleşmesi var. Çok eski ve köklü bir mevzuatı var” diye konuştu. 

Avukatlar arasında tahkimin yaygın olmadığına değinen Av. Bacanlı “Amacımız tahkim merkezini tanıtmaktan tahkimi tanıtmaya döndü. Bu seferde ‘Biz yabancı dil bilmiyoruz. Çok büyük sözleşmeler düzenlemiyoruz’ diyenlerle karşılaştık. Yabancı dil bilmenize gerek yok. Türkiye’de iki şirket arasında uyuşmazlık çıksa zaten iki tarafta Türkçe biliyor. Türk Hukuku uygulanacak ve yabancı dil bilmenize gerek yok. Böyle de gelir elde edilebilir. Kaldı ki sizin şehirlerinizde tahkim yapılıyor ama genç meslektaşlarım bilmiyor. Çoğu akademisyen İstanbul’dan, Ankara’dan geliyor ve taşradaki yerlerde bile tahkim yapıp gidiyor. Ben Gaziantep’te şunu duydum. Tahkimle ilgili bir konferans yapalım dedim. Gaziantep Barosu Başkanı Bektaş Şarklı ‘Gaziantep’te tahkim mi var?’ dedi. Türkiye’de en çok tahkim yapılan şehirlerden biri Gaziantep. İstanbul’dan akademisyenler uçakla geliyor. Tahkim yapıp gidiyorlar. Gaziantep’teki avukatlar bununla ilgili bir gelir elde edemiyor. Başkanı bunları anlatınca çok şaşırdı. Daha sonra bununla ilgili de bir konferans yaptık.” ifadelerini kullandı

Yetkinliğine güvendiğiniz kişileri hakem olarak belirleyin

Tahkimin tanımını yapan Bacanlı, “Tahkimin ne anlama geldiğini kısaca anlatacak olursak bir hak üzerinde uyuşmazlığa düşmüş olan taraflar aralarında özel bir tahkim anlaşması yapıyorlar. Anlaşmazlığı tahkimle çözebileceklerine karar veriyorlar. Uyuşmazlığın çözümünü hakem adı verilen özel kişilere bırakıyorlar. En çok sorulan soru ‘Ben nasıl hakem olurum? Herhangi bir sınava girmek gerekiyor mu?’ sorularıdır. TOBB’un bir tahkim listesi var. O listeye giremezseniz hakemlik yapamazsınız. Ama biz bunu dürüst bulmadığımız için İstanbul Tahkim Merkezi’nin bir hakem listesi yok. Siz sözleşmelerde hukuki bilgisine, yetkinliğine güvendiğiniz kişileri hakem olarak belirleyebilirsiniz. Zaten kendi dosyanız kendi işiniz. Siz o kişiyi yeterli görüyorsanız Tahkim Merkezi de yeterli görecektir. HMK’da ve MTK’daki hükümler 4-5 günde uğraşıp çözebileceğiniz hükümler.” dedi.

Genç meslektaşlarımızı tahkimde görmek önemli

“Tahkim avukatlığı yapacak kişinin tahkim hukukunu A’dan Z’ye bilmesine gerek yok” diyen Bacanlı “İlk duruşmasına giren bir meslektaşımızın HMK’yı baştan sona bilmesine gerek olmadığı gibi. Duruşmanın bir yürüyüşü var. Dava dilekçesi hazırlıyorsunuz. Cevap dilekçesi veriyorsunuz. Siz bunların teknik hukuki altyapısını biliyor musunuz? Bilmiyorsunuz. Duruşmaya giriyorsunuz. Tahkim yargılaması da böyle işliyor. Son derece basit, bizim uyulması gereken ana kurallar var. Üzerinde 1-2 aylık çalışma yapılırsa basit duruşmaları alıp idare edebilecek seviyede tahkimde taraf vekilliği yapabilirsiniz. Bazen duruşmalarımıza tahkimde taraf vekili olarak zaman zaman genç meslektaşlarımız geliyor. Onları görünce çok mutlu oluyoruz. Bunu daha da tanıtmaya ve ülkemizde yerleştirmeye çalışıyoruz.” şeklinde konuştu.

Av. Taşer Kara,  Av. Mehmet Rifat Bacanlı’ya  “Bizim konumuz tahkimde taraf vekilliği ancak hakemlik nasıl oluyor? Tahkimdeki hakemler kimler olabiliyor? Bir sicili var mı? Tahkim merkezlerine kayıt olmak için neler yapılıyor? Hangi aşamalardan geçiliyor? Kurulan bu tahkimlerin işleyişini kimler nasıl yapıyor?” sorularını sordu.

Bacanlı bu soruya “Birden fazla tahkim merkezi olduğundan bahsettim. Her tahkim merkezinin kendine özgü bir işleyişi var. Mesela Türkiye Barolar Birliği’nde hakem olacaksanız sizi o baro başkanının TBB’ye önermiş olması lazım. Her baro başkanı dört kişi öneriyor. Hakemler bu kişiler arasından seçiliyor. Hakem listesi diye bir şey var ama her kurumda yok. İstanbul Tahkim Merkezi’nde yok. Ben Bengü Hanım’a gelin hakem olun desem TOBB’daysam bunu deme hakkım yok. TBB’de demem için bir baro başkanının Bengü Hanım’ı tercih etmesi lazım. Bengü Hanım okuldan yeni mezun genç bir hukukçu. Baro başkanlarından hangisini tanıyacak? Baro başkanına nasıl ulaşacak ve önerilen o dört kişiden biri olacak? Çok gerçekçi durmuyor.” 

Vekil olduğunuz kişinin hakemi olamazsınız

İstanbul Tahkim Merkezi’nin yapısının farklı olduğunun altını çizen Mehmet Rifat Bacanlı “Ama İstanbul Tahkim Merkezi’nin farklı bir özelliği var. Burada bir tahkim ya da hakem listesi yok. Sizin bir uyuşmazlığınız var. Daha önceden tahkim şartı yazmışsınız. Burada hakem belirlemekte serbestsiniz. Bazı etik kurallar var. Mesela vekil olduğunuz kişinin hakemi olamazsınız. Bu etik kuralları kim koymuş? Uluslararası Barolar Birliği (IBA) var. Bunun belirlediği etik kurallar var. Bu etik kuralların içinde yer alan herkes hakem olabilir. Yeter ki size güveneyim. Mesela benim bir ticari kira uyuşmazlığım var. Ben eğer Taşer Bey’in bu konuda yetkin olduğunuzu düşünüyorsam sizin bana ispatlamanız gereken şey gayrimenkul kiraları hakkındaki kanunu, borçlar kanununu son derece iyi bilmeniz. Sizi hakem olarak seçtiğim zaman vereceğiniz kararın hukuki sonuçlarından emin olmam gerekiyor. Aranan yetkinlik bu.” ifadelerini kullandı.

“Tahkime gitmek istediğinizde bunu dilekçede mi belirtiyorsunuz? Nereye iletmeniz gerekiyor?” sorusuna Bacanlı, şöyle cevap verdi:

“HMK’da açık hüküm var. Siz tahkim anlaşması yaparken hakeminizi de ismen belirleyebilirsiniz. En başından yapabilirsiniz. Biz zaten bunu bu şekilde tercih edin. Bir hakem tahkim merkezi tarafından tercih edilmek zorunda kalmayın. Yaptığınız sözleşmede ismen hakeminizi belirleyebilirsiniz. Zaten genç meslektaşlarımızı bu şekilde tahkime çekmeye çalışıyoruz. Çünkü herkesin “Beni hakem seçmezler” gibi bir endişesi var. Bir hakem yargılamasında en az 3 hakem oluyor. Davacının ve davalının hakemleri oluyor.3’üncü hakemi nasıl seçiyoruz? 2 hakem üçüncü hakemin kim olacağı konusunda anlaşırsa seçiyoruz. Anlaşamazlarsa ya mahkeme ya da tahkim merkezi hakem atıyor. Biz ilk başta orta hakem olmaya çalışmayın diyoruz. Orta hakem olmak için tarafların üzerinizde güven duyması lazım. İlk önce tarafların hakemi olun diyoruz. Sözleşmelerinde tahkim şartı yazılan insanlar size güvensin. Sizi de hakem olarak belirlesinler ve önersinler. Bu şekilde tanının ve bu şekilde piyasaya çıkın. Bunun yolu mümkün olduğu kadar çok sözleşmeye tahkim yazıp kendinizi hakem olarak sözleşmelere sokmak.”